Балалар әҙәбиәте ҡурсалауға мохтажмы?06.03.2015
Иң тәүге балалар өсөн әҫәр, моғайын, бишек йыры булғандыр. Уның моңо, наҙы, рухы менән һуғарылған сабыйҙың мөхәббәткә сорналып үҫеүе һәр беребеҙгә мәғлүм. Тора-бара бишек йырына әкиәттәр, хикмәттәр килеп ҡушылғандыр. Яҡшылыҡ, яманлыҡ хаҡындағы фәһемле әҫәрҙәр барыһы ла дәүерҙәр алышына барған һайын бала күңеленең һағына баҫа торған. Ә бөгөн бәләкәстәребеҙгә нимә тәҡдим итәбеҙ? Беҙҙең яҙғандарыбыҙ уларҙы заман афәттәренән һаҡлаймы, техноген юлдан киткән кешелектең фажиғәләренән ҡурсалаймы?
Шуныһы ҡыуаныслы: беҙҙең балаларыбыҙ “Тамыр” телеканалының апай-ағайҙары арымай-талмай ижад иткән төрлө тапшырыуҙар, йырҙар, кинолар ҡарап, милли рухта тәрбиәләнеп үҫә. Аңлағандар өсөн был – ҙур ҡаҙаныш. Хәйер, үҙебеҙ ҙә шулай үҫтек инде: өлкәндәр өсөн яҙылған йырҙарҙы башҡарҙыҡ, үҙәк телеканалдар аша “Спокойной ночи, малыши!” тапшырыуын ҡарап йоҡлап китә торғайныҡ. Әле иһә “Тамыр”ҙың һәр тапшырыуы, һәр яңы проекты –ҡыҙҙарыбыҙ һәм улдарыбыҙ өсөн ҙур рухи таяныс, тамырҙары ныҡлығын күрһәткән заман ҡаҙанышы.
Әҙәбиәткә әйләнеп ҡайтҡанда, хәлдәр нисегерәк һуң? З. Биишева исемендәге “Китап” нәшриәтендә даими рәүештә балалар өсөн китаптар сығып тора. Хәҙер бәләкәстәргә ятларға шиғыр юҡ, тип зарлана алмайбыҙ. Зауыҡлы итеп биҙәлгән матур-матур йыйынтыҡтар бәләкәстәрҙе үҙенә тартып тора. Әммә бының менән генә сикләнергә тейешме беҙ, әҙәбиәтселәр?!
Бөгөн Интернет, телевидение тотош быуындың иғтибарын яулап алды, һаулығын һура. Ошондай осорҙа заманса технологияларға нигеҙләнеп, беҙ балаларыбыҙҙа туған тәбиғәткә, ергә, илгә, яҡындарына һөйөү тәрбиәләрлек, компьютер экрандарынан айырып алырлыҡ китап сығара алабыҙ ҙаһа! Был эште дәүләт кимәлендәге закондар, ҡарарҙар менән нығытып ҡуйһаҡ, һис зыян булмаҫ ине. Бөгөн өлкәндәр өсөн әҫәрҙәр яҙылмай тип борсолорҙан алда балалар әҙәбиәтен хәстәрләү бик мөһим! Әгәр ошо минуттан уларҙа китапҡа ҡыҙыҡһыныу, уҡыу мәҙәниәтен тәрбиәләмәһәк, берәй ун йылдан беҙҙең китаптарҙы ҡулға алыусы ҡалырмы икән?
Махсус рәүештә балалар китабын күпләп сығарыу мәсьәләһен хәл итмәһәк, йылдан-йыл милли баҫмаларға бүленгән сығымдар кәмегән заманда китапһыҙ ғына түгел, уҡыусыһыҙ, япраҡ яра алмаған ағастай ҡалыуыбыҙ бик ихтимал! Бәләкәстәр тәгәрәп йөрөп уҡырлыҡ, ҡосаҡлап йоҡлап китерлек булырға тейештер ул хазиналар! Кешелек үҙенең әллә үҫеш, әллә ағым ыңғайына аҡҡан дәүерендә һәр саҡ ҡаршылыҡтарға дусар булған.
Көрәшеп үткәр ҡыҫҡа ғүмереңде, тигән беҙгә мәшһүр Бабич! Балалар әҙәбиәтен хәстәрләү – ул һүҙ сәнғәтен генә түгел, тотош милләтебеҙҙе глобалләшеү осоронан юғалтыуһыҙ алып сығыуға тиң.