Күптән түгел Мостай Кәрим исемендәге Милли йәштәр театрында йәш драматургтар семинары үтте. Театр донъяһында яңылыҡ булған был сараны ойоштороусыларҙың береһенә — Салауат башҡорт дәүләт драма театры режиссеры Зиннур Сөләймәновҡа – шылтыраттыҡ. – Алло! Зиннур, Төркиәлә үтәсәк фестивалгә әҙерләнәһең икән. Ваҡытың бик тығыҙ, шуға күрә һиңә бер генә үтенесебеҙ бар. Йәш драматургтар семинары хаҡында фекерең менән уртаҡлашһаң ине.
— Драматургия һәм режиссура семинар-лабораторияһын үткәреү уйы буштан килеп сыҡманы. Элек Талҡаҫ күле буйындағы ял йортонда драматургтар йыйыны уҙа ине, тик, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, ниңәлер туҡтап ҡалды. Был семинарҙы уның дауамы тип әйтһәк тә булалыр. Мәҙәниәт министрлығы сараны Өфөлә Мостай Кәрим исемендәге Йәштәр театрында ойошторорға хәл итте. Уның театрҙа драматургтар, артистар, режиссерҙар менән бергә барыуы һөҙөмтәле булды.
Семинар өс этаптан торҙо. Беренсеһенә 14 пьеса һайланды, уларҙы абруйлы педагогтар тикшерҙе. Атап әйткәндә, Мәскәүҙән “Хәҙерге драматургия” журналының баш мөхәррир урынбаҫары, театр тәнҡитсеһе Валентина Федорова (әйткәндәй, Талҡаҫ семинарында ла әүҙем ҡатнашҡайны), “Халыҡ-ара дуҫлыҡ” журналының баш мөхәррире Фәрит Нәғимов, республикабыҙҙың театр белгестәре, Өфө дәүләт сәнғәт академияһы доценты Галина Вербицкая, “Нур” татар дәүләт театрының директор урынбаҫары Динә Дәүләтшина. Улар пьесалар менән ентекле танышып, йәш драматургтарға кәңәштәрен бирҙе.
Икенсе этапта семинарға режиссерҙар менән артистар ҡушылды, педагогтарға Мәскәүҙән кино һәм театр режиссеры, күренекле шәхес Ольга Субботина өҫтәлде. Был этап бик күңелле үтте, режиссерҙар пьесалар буйынса этюдтар эшләне, драматургтар төн эсендә бәләкәй генә өҙөктәр яҙып алып килде, уларҙы сәхнәләштерҙек. Драматургтар режиссерҙар менән бергә эшләне, драма әҫәренең нисек сәхнәгә “менеүен” күҙәтте. Был өҙөктәрҙән үҙенсә бер матур спектакль килеп сыҡты. Беҙ уны өсөнсө этап барышында күрһәтеп тә алдыҡ, әлеге көндә М. Кәрим исемендәге Милли йәштәр театрының репертуарына индереү тураһында һөйләшеүҙәр бара.
Өсөнсө этапта биш режиссер ҡатнашты. Стәрлетамаҡтан Айҙар Зарипов (ул Мәскәүҙең Щукин исемендәге театр институтының I курсында белем ала. Был да беҙҙең семинарҙың шауҡымы тип әйтергә була, сөнки икенсе этап барышында ул үҙ көсөн һынап ҡарап, режиссер булырға ниәтен нығытты). Тағы ла — Салауат театрының артисы Радик Ғәлиуллин, йәш режиссерҙар Юлиә Һәүбәнова, Александр Марьин, Илшат Мөхөтдинов. Улар биш драматургтың пьесаһы буйынса спектакль эскиздарын күрһәтте. Тамашаны ҡарарға төрлө театр директорҙары, баш режиссерҙары килде, фекерҙәрен әйтте. Бына, ниһайәт, беҙ театрҙарҙан яуап көтөп ҡалабыҙ, репертуарға инерлек пьеса һайлағандарҙыр тигән өмөттәбеҙ. Дөрөҫөрәге, оҡшаны тигән һүҙҙәр ишеттек. Семинар-лаборатория үҙенә күрә бер театр йәрминкәһенә әүерелергә тейеш, сөнки йәш драматургтар һәм режиссерҙар тағы нисек үҙ һөнәрҙәрен күрһәтә алһын, ә бында форсат булды.
Семинарҙың шундай уңыштарын атап китке килә: драматург Игорь Яковлев Рәсәй кимәлендә үткән Волошин конкурсында өсөнсө урын яуланы, Шәүрә Шәкүрованың китабы донъя күрҙе, Әнгизә Ишбулдина киносценарийҙар конкурсында еңеүгә өлгәште. Шулай итеп, Мөнир Ҡунафин, Шәүрә Шәкүрова, Әнгизә Ишбулдина, Игорь Яковлев, Анна Ерошина, Гүзәл Гәрәева, Диана Шәрипова, Дамир Йосопов, Зөһрә Сафина, Тимур Рәхмәтуллин, Розалия Зарипова семинарҙа әүҙем ҡатнашып, күп яңылыҡ алды тип уйлайым. Лекциялар, күренекле драматургтар, композиторҙар, рәссамдар менән осрашыуҙар эҙһеҙ ҡалмаҫ тигән өмөттәбеҙ.
Семинар барышында яңы әҫәрҙәр тыуҙы, әйтеүемсә, өҙөктәрҙән генә торған ҡыҙыҡлы спектакль барлыҡҡа килде. Был бик ҡыуаныслы, әлбиттә, тимәк, шундай йыйын йәшәргә тейеш, ул яңы исемдәр асасаҡ, тип ышанам. Ғөмүмән, республикабыҙҙың театр донъяһында бер яңылыҡ булды был.
Салауат ӘБҮЗӘРОВ
яҙып алды.