Ике тәҙрәле бәләкәй генә йорттоң алдына килеп туҡтағас, Флорид Әғзәмович аптырап ҡарап ҡуйҙы:
— Ҡәйнәң ошонда йәшәмәйҙер...
— Ошонда. — Зәбирҙең тауышы көрәйеп китте. — Килеп еттек, әйҙәгеҙ, инәйек.
Флорид Әғзәмович теләр-теләмәҫ кенә машинанан сыҡты. Тауыҡ кетәгендәй генә өйгә инергәме-юҡмы тигәндәй, йөҙөн сирыштырҙы. Ошондай йортҡа инеүҙән дәрәжәһе кәмер кеүек тойолдо уға.
Шул саҡ ҡаршыларына фуфайка кейгән әбей йүгереп сыҡты. Ҡунаҡтарҙы күреү һөйөнөсө йөҙөндә балҡый.
— О-о, ҡунаҡтар килгән икән, — тип тәүҙә Зәбирҙе ҡосаҡлап, арҡаһынан тупылдатып һөйөп алды. — Кейәү балаҡайым килеп төшкән!
— Һаумы, ҡәйнәм. Эйе, бына Таулы яҡтарына эш буйынса килдек. Шунан һиндә туҡталып китергә булдыҡ.
— Бик яҡшы иткәнһегеҙ, әтеү яңғыҙыма күңелһеҙ булып тора ине. — Әбей ситтән генә күҙәтеп торған иргә иҫәнләшәм тип ике ҡулын һуҙҙы. — Һеҙ кейәүем менән бергә эшләйһегеҙҙер?
Машинала килгәндәр араһынан иң дәрәжәле кеше менән таныштырырға онотҡанына Зәбир ҡыҙарып китте.
— Ә-ә, ҡәйнәм, онотоп торамсы. Таныш булығыҙ: мин эшләгән ойошманың етәксеһе — Флорид Әғзәмович.
— Ә был — минең шофер. — Машинаның тәгәрмәсен тибеп тикшереп йөрөгән ир менән етәксе үҙе таныштырҙы.
— Бик хуп, бик хуп. — Бына таныштыҡ та тигәндәй, әбей барыһына ла йылмайыулы ҡараш ташланы. — Әйҙәгеҙ, өшөп тормайыҡ, инәйек.
Ғәлимә әбей шыжлатып сәй ҡайнатып ебәрҙе. Күпертеп бешергән ҡаласын телде. Йәйен үҙе эшләгән майын, еләк ҡайнатмаһын өҫтәлгә ҡуйҙы, матур ғына сынаяҡтарға һөтләп сәй яһаны. Өй эсенә тәмле еҫ таралды.
Сәй эсеп ултырғанда ҡунаҡтар ауылдағы тормош менән ҡыҙыҡһынған булды. Әбей бер ҙә зарланыр кешегә оҡшамаған. “Аллаға шөкөр”, “рәхмәт төшкөрө”, “булғанына ризабыҙ”, тип кенә яуаплап торҙо.
— Ә Сәлимә ниңә һеҙҙең менән килмәне? – тип һорап ҡуйҙы Ғәлимә әбей. — Зәбир, нимә тип яуап бирергә белмәй, ҡырын ғына етәксеһенә ҡарап ҡуйҙы.
— Үҙең беләһең бит, ҡәйнәм, — ниндәй сәбәп табырға тип, Зәбир аптырашта ҡалды, — килер ине лә шул, эшенән ебәрмәнеләр...
— И-и, балаҡайымды! Күптән күргән юҡ шул. Һағындым ҡыҙымды.
Флорид Әғзәмович бер һүҙ ҙә өндәшмәй, икмәккә май һылап, ашана бирҙе. Өйҙәге йыһаздарға ла күҙ йүгертеп ала. Бер тимер карауат, бер урындыҡ, өҫтәл һәм һауыт-һаба өсөн кәштә. Китаптар, төрлө гәзит-журнал матур ғына итеп тәҙрә төбөнә теҙеп ҡуйылған. Бәләкәй генә өйҙө икегә бүлеп ҙур мейес тора. “Дә-ә, был ҡарсыҡ фәҡир генә йәшәй икән”, — тип эстән генә уйланы етәксе.
Ҡунаҡтарға сәй эсергәс, Ғәлимә әбей йәһәтләп аш бешерергә ҡуйҙы. Зәбир шофер менән мунса яғырға сығып китте. Ә Флорид Әғзәмович, һыуыҡ тейеүҙән ҡурҡып, тышҡа сығып торманы.
Аралашыуға сарсаған әбей ҡунаҡ менән иркенләп һөйләште.
— Бына шулай, ҡустым, өс бала үҫтерҙем яңғыҙым, — тине, стеналағы фотоларға күрһәтеп. — Ана, хәҙер бөтәһе лә университет бөттө. Һәр кеме үҙаллы тормошта, ейән-ейәнсәрҙәрем бар, Хоҙайҙың рәхмәтенә күрә...
— Ошо өйҙә өс бала менән?!. — Флорид Әғзәмовичтың ғәжәпләнеүе сикһеҙ ине.
— Һыйҙыҡ, ҡустым. Аллаға шөкөр, хәҙер ҙә йәйен ҡыҙҙарым кейәүҙәре, балалары менән килһә, унауҙан ашып китәбеҙ. Бөтәбеҙгә лә урын етә.
Ишеткәненә ышанмай, ҡунаҡ йәнә күҙ йүгертеп алды:
— Ҡыҙыҡ икән. Бында бер кешегә лә тығыҙ...
— Күңелең киң булһа, урын табыла ул, ти торғайны боронғолар. — Халыҡ мәҡәлен әйтте лә әбей хәтирәләргә бирелеп китте. — Мин бына балаларыма ла гел шулай тип тылҡып торҙом. Бер ҡасан да кешегә ашты ла, урынды ла йәлләмәһендәр. Күңеле киңдең урыны ожмахтың түрендә була, тиҙәр. Беҙҙең ауылдан тағы егерме саҡрым алыҫлыҡта Мөхәмәт тигән ауыл бар. Төпкөл инде. Унда йүнле юл да юҡ, машина-фәләне лә бик һирәк йөрөй. Ана шул төпкөлдән күптәр район үҙәгендәге гыпытыуҙа уҡый. Ял булһа, ҡайта алмай бер булалар. Беҙҙең ауылға тиклем әле килеп етәләр, ә теге яҡҡа бер нәмә лә юҡ. Торалар, бахырҙар, ике-өс бала юл буйында күшегешеп. Эңер төшә башлай. Уларҙың бында ҡуныр кешеһе лә юҡ. Бына мин шул балаларҙы үҙемә алып ҡайта инем. Тамаҡтарын туйҙырып, йоҡлатып сығарам. Ошо ғәҙәтемде балаларыма ла һеңдерҙем.
Теге тимер карауаттағы төрлө төҫтәге түшәктәрҙе күргәс, Флорид Әғзәмович түҙмәйенсә барып тотоп ҡараны:
— Үҙегеҙ эшләнегеҙме, апай?
— Юҡсы. Сәлимәмдең ҡулдары алтын. Был — уның яратҡан карауаты. — Ҡыҙының уңғанлығы менән ғорурланып, уның ҡул эштәрен күрһәтә башланы. — Бына шул юрғандағы тышлыҡты ла үҙе биҙәне, яҫтыҡты ла Сәлимәм ҡаҙ мамығынан үҙе эшләне. Ауылға ҡайтһа, гелән ошо карауатта йоҡлай.
Ҡунаҡтар мунсанан сығыуға, Ғәлимә әбейҙең ашы бешеп өлгөргәйне. Өйгә тәмле еҫ таралды. Тегеләр, бер аҙ һыуынып алғас, өҫтәл янына ултырҙы. Әбей аш һалды, ҡорот ҡуйҙы. Шунан мейес артынан шешәһен дә килтереп сығарҙы.
— Утын быстырыр өсөн алғайным, — тигән булды, аҡланып. — Хәҙер шунһыҙ эшләмәйҙәр бит. “Инәй, шуның бармы, хәл юҡ”, — тип һораналар.
Зәбир шешәнең бөкөһөн ҡайырып асты, теүәл генә итеп бөтәһенә лә ҡойоп сыҡты. Әбей генә тотманы.
— Танышыу хөрмәтенә, — тип тост әйтте Флорид Әғзәмович. Шунан “гөлп” итеп һауытты түңкәреп тә ҡуйҙы.
Ҡоя белмәйһең тип, һауытты етәксе кеше үҙ ҡулына алды. Тултырғансы ҡойҙо. Йәнә тост яңғыраны. Ҡыҙмаса булып алғас, Флорид Әғзәмовичтың күңеле күтәрелеп китте, аяғүрә баҫып йыр һуҙып ебәрҙе:
“Ҡайҙа ғына барма дуҫ-иш кәрәк,
Ҡаршы сығып атың бәйләргә...”

* * *
...Эт өрөүгә Ғәлимә әбей тертләп уянып китте. Ҡунаҡтар рәхәтләнеп йоҡлай. Берәүһе лә тышҡа сыҡмаған. Кем йөрөй икән төн уртаһында? Бына берәү ишек алдына килеп баҫты. Ныҡ итеп шаҡыуы ишетелде. Әбей соландағы утты яҡтыртты. Фуфайкаһын ғына эләктерҙе лә тышҡа ынтылды.
— Кем йөрөй унда?
— Әсәй, мин!..
Ишекте асып ебәрһә, дер ҡалтырап Сәлимәһе тора. Ҡыҙы тиҙерәк йылыға инә һалды. Күстәнәс тулы сумкаларын иҙәнгә ҡуйҙы ла, ҡулдарын йылытырға тырышып, мейескә терәне.
— Ир, имеш! — Боҫланып бөткән сәсен һыйпап ҡуйҙы Сәлимә. — Исмаһам, мине яҡлап бер һүҙ әйтһәсе. Мәмәй!..
Ғәлимә әбей, эш ниҙә икәнен аңларға тырышып, төпсөндө:
— Тыныслан, балаҡайым, нимә булды?
— Әй, былай ғына әйтәм... — Сәлимә ҡулын һелтәне. — Ярай әле, яҡшы кешеләр осраны. Ауылға тиклем алып килделәр.
Ғәлимә әбей бер нәмә лә аңламаны. Ахырҙа:
— Шымыраҡ бул, балам, ҡунаҡтарҙы уятаһың, — тине.
Сәлимә һиҫкәнеп китте:
— Ниндәй ҡунаҡтар?
Мейес өйҙө уртаға бүлеп торғанға күрә, инеү менән теге яҡты күреп булмай. Сәлимә башта бер кемде лә шәйләмәне.
— Ана! — Ҡулы менән ишараланы әсәһе. Төпкә үткәйне, күргәненә “аһ” итте. Уның яратҡан карауатында бер ғәйепһеҙ сабый кеүек мыш-мыш итеп Флорид Әғзәмович йоҡлап ята. Сәлимәнең яҫтығына башын һалған, уның юрғанына уранған.
Сәлимә һаҡ ҡына аҙымдар менән төпкә үтте лә иҙәндә ятҡан Зәбиренең юрғанын рәтләп ябып ҡуйҙы...
(Аҙағы. Башы 104-105-се һандарҙа)