Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Бөйөк әҫәр – башҡортса
Бөйөк әҫәр – башҡортса Балалар әҙәбиәте ҡытлыҡ кисерә, тиҙәр. Ә бына Әбйәлил районында ғүмер кисергән Айһылыу Йәғәфәрова кескәйҙәр өсөн күп әҫәр ижад итә. Бөтәһе лә яратып уҡыған рус халыҡ яҙыусыһы А. С. Пушкиндың үлем­һеҙ ижадын башҡорт балаларына әсә телендә уҡыу бәхетенә өлгәштерҙе ул. Баш ҡалабыҙҙа үткән Президент шыршы­һында бөйөк Пушкиндың башҡортсаға тәрже­мәләнгән әҫәрҙәрен ҡунаҡҡа килгән уҡыу алдынғыларына бүләк иттеләр. Ул А. Йәғәфәрованың Башҡортостандың Рәсәй­гә ҡушылыуына 450 йыл уңайынан баҫтырылған ижад емеше ине.
Тәржемә өлкәһендә Айһылыу апай уңышлы эшләй. Башҡортостан Мәғариф министрлығының үтенесе буйынса баҫтырылған “Ҡыҙыл ҡанатлы, алтын суҡышлы ҡошсоҡ” китабы балалар баҡсаһы программаһына ярашлы тәржемә ителгән.
“Йәйғор” тигән ике китабы ла шул рәүешле баҫтырылған. “Кил һин беҙҙең тирмәгә” тәржемә китабы З. Биишева исемендәге “Китап” нәшриәте заказы буйынса әҙерләнде. Унда А. Бартоның 35 шиғыры, К. Чуковскийҙың “Телефон”, “Айболит” шиғырҙары, С. Маршактың “Бесәй өйө”, “Кем таба йөҙөктө?” шиғырҙарының тәржемәһе бирелде.
Ул Рәсәй әҙиптәренән тыш, сит ил яҙыусыларының балалар өсөн яҙылған әҫәрҙәрен дә тәржемәләне. Мәҫәлән, “Золушка”, “Кот в сапогах”.
Яҙыусы, ғөмүмән, балалар баҡса­һында эшләгәнгә күрә, программаға ингән бөтә әҫәрҙәрҙе лә туған телдә яңғыратты. Уңышлы тәржемәсегә Өфө ҡалаһынан В. Капустина, Екатеринбургтан Т. Маташова мөрәжәғәт итеп, уның ярҙамы менән башҡорт телендә китап сығарыуға өлгәшә.
Балалар психологияһын, уларҙың донъяһын А. Йәғәфәрованан да яҡшы аңлаған ижадсы һирәктер. Тиккә генә уның спектаклдәре ярышнамәләрҙә еңеп сыҡмайҙыр. Дүртөйлө районы уҡыусы­лары, уның “Бөҙрәкәй” спектаклен ҡуйып, республикала өсөнсө урынды алды. Район кимәлендә күп мәктәптәр уның әҫәрҙәрен сәхнәләштереп, призлы урындар яуланы. Әбйәлил районының Ташбулат урта мәктәбе “Һинең исемең кем?” әкиәте геройҙарының персонаждарына кейемдәр тегеп һәм уны күрһәтеп, матбуғат конференцияһы үткәрҙе. Йыл да районда ойошторолған “Һаумы, һаумы, әкиәт!” конкурсында шул уҡ мәктәп балалары, “Кемдең күлдәге матурыраҡ?” әҫәрен сәхнәгә сығарып, иң юғары баһа – Гран-при алды, синтезатор менән бүләкләнде.
Халыҡ-ара балалар китабы көнө уңайынан Сибай балалар баҡсаһында ата-әсәләр костюмдар тегеп, “Бөҙрәкәй” исемле спектаклен ҡуйыуы тураһында Башҡортостан юлдаш телевидениеһы бәйән итте. Байым мәктәбе – “Алтын балыҡ”, ә З. Фәйзуллина Сибай ҡала­һының “Сулпан” театрында Пушкиндың драматург Йәғәфәрова тәржемә иткән “Салтан батша” әкиәттәрен сәхнәгә сығарҙы. Шул уҡ ҡалала Ә. Ҡыуатова тәржемәсенең “Теремок” әкиәтен сәхнәләштерҙе. Тимәк, әҫәрҙәр балалар араһында танылыу тапҡан, йәнә уларҙың уҡымлы, оҙон ғүмерле булыуына ишара был.
Башҡортостанда бала туған һәм рус телдәрендә “Әлифба”нан башлап уның шиғырҙарында, әкиәттәрендә, хикәйә­ләрендә, йырҙарында тәрбиәләнә. А. Йәғәфәрованы балаларҙың яратҡан әҙибәһе тиһәм, һис тә хаталанмам, сөнки ул әле лә кескәйҙәр донъяһынан сит­ләшмәй, уймаҡ хикәйәләр, повестар яҙып ҡыуандыра. “Балалар әҙәбиәтендә кире геройҙар булмаҫҡа тейеш, кескәйҙәр уларҙың ыңғай сифаттарын ғына үҙләштерә” тип әйткәнен һәр ижадсы күҙ уңында тоторға тейеш, тип уйлайым.
Балалар уның әҫәрҙәренә мохтаж. Малай-ҡыҙҙарҙың дуҫы, тәрбиәсеһе, кәңәш­сеһе әҙибә А. Йәғәфәрованың китаптары һәр башҡорт ғаиләһендә булырға тейеш, тип иҫәпләйем.


Автор: З. БӘШӘРОВА.


Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Сибайҙа Советтар Союзы Геройы Таһир Күсимов тураһында спектакль сәхнәләштерелде

Сибайҙа Советтар Союзы Геройы Таһир Күсимов тураһында спектакль сәхнәләштерелде 07.05.2025 // Мәҙәниәт

Сибайҙа Советтар Союзы Геройы Таһир Күсимов тураһында спектакль сәхнәләштерелде...

Тотош уҡырға 20

Өфөлә Ay Yola төркөмө «Homay» йырына клипты күрһәтте

Өфөлә Ay Yola төркөмө «Homay» йырына клипты күрһәтте 07.05.2025 // Мәҙәниәт

Өфөлә Ay Yola төркөмө «Homay» йырына клипты күрһәтте...

Тотош уҡырға 27

Дүртөйлө районында Фидан Ғафаровты һуңғы юлға оҙаттылар

Дүртөйлө районында Фидан Ғафаровты һуңғы юлға оҙаттылар 30.04.2025 // Мәҙәниәт

Дүртөйлө районында Фидан Ғафаровты һуңғы юлға оҙаттылар...

Тотош уҡырға 59

Башҡортостанда мәҙәниәт хеҙмәткәрҙәре 1 миллион һум алырға мөмкин

Башҡортостанда мәҙәниәт хеҙмәткәрҙәре 1 миллион һум алырға мөмкин 30.04.2025 // Мәҙәниәт

Башҡортостанда мәҙәниәт хеҙмәткәрҙәре 1 миллион һум алырға мөмкин...

Тотош уҡырға 64

Фидан Ғафаров төрлө быуын вәкилдәре өсөн кумир булды –  Рәсүл Ҡарабулатов

Фидан Ғафаров төрлө быуын вәкилдәре өсөн кумир булды – Рәсүл Ҡарабулатов 29.04.2025 // Мәҙәниәт

Фидан Ғафаров төрлө быуын вәкилдәре өсөн кумир булды – Рәсүл Ҡарабулатов...

Тотош уҡырға 62

Өфөлә композитор Рим Хәсәнов яңы пьесаһын Фидан Ғафаровҡа бағышлаған

Өфөлә композитор Рим Хәсәнов яңы пьесаһын Фидан Ғафаровҡа бағышлаған 29.04.2025 // Мәҙәниәт

Өфөлә композитор Рим Хәсәнов яңы пьесаһын Фидан Ғафаровҡа бағышлаған...

Тотош уҡырға 56

Популяр Ay Yola төркөмө «Һомай» йырына клиптың тизерын күрһәтте

Популяр Ay Yola төркөмө «Һомай» йырына клиптың тизерын күрһәтте 29.04.2025 // Мәҙәниәт

Популяр Ay Yola төркөмө «Һомай» йырына клиптың тизерын күрһәтте...

Тотош уҡырға 62

Өфөлә Фидан Ғафаров менән бәхилләшәләр

Өфөлә Фидан Ғафаров менән бәхилләшәләр 29.04.2025 // Мәҙәниәт

Өфөлә Фидан Ғафаров менән бәхилләшәләр...

Тотош уҡырға 55

Башҡорт драма театрында спектакль Фидан Ғафаровтың яҡты иҫтәлегенә арнала

Башҡорт драма театрында спектакль Фидан Ғафаровтың яҡты иҫтәлегенә арнала 28.04.2025 // Мәҙәниәт

Башҡорт драма театрында спектакль Фидан Ғафаровтың яҡты иҫтәлегенә арнала...

Тотош уҡырға 71

Республика етәксеһе Фидан Ғафаровтың үлем сәбәбен әйтте

Республика етәксеһе Фидан Ғафаровтың үлем сәбәбен әйтте 28.04.2025 // Мәҙәниәт

Республика етәксеһе Фидан Ғафаровтың үлем сәбәбен әйтте...

Тотош уҡырға 57

Башҡортостандың халыҡ артисы Фидан Ғафаров арабыҙҙан китеп барҙы

Башҡортостандың халыҡ артисы Фидан Ғафаров арабыҙҙан китеп барҙы 27.04.2025 // Мәҙәниәт

Башҡортостандың халыҡ артисы Фидан Ғафаров арабыҙҙан китеп барҙы...

Тотош уҡырға 69

Башҡорт теленән диктантты кем уҡыясағы билдәле булды

Башҡорт теленән диктантты кем уҡыясағы билдәле булды 25.04.2025 // Мәҙәниәт

Башҡорт теленән диктантты кем уҡыясағы билдәле булды...

Тотош уҡырға 67