Һыу – йәшәү сығанағы, тибеҙ. Көндәлек тормошта ҡулланған эсәр һыуыбыҙ ниндәй? Беҙ кибеттәрҙә һатып алған төрлө эсемлектәр тейешле талаптарға яуап бирәме?
Ғалимдар билдәләүенсә, йәшәү оҙонлоғо тәү сиратта эсәр һыуҙың таҙалығына бәйле. Уның сифатлыһын көндәлек тормошта даими ҡулланыу кеше ғүмерен 20 – 25 йылға тиклем оҙайтырға мөмкин. Шул уҡ ваҡытта тыуған ерҙәге һыуҙың һаулыҡҡа ыңғай йоғонто яһауын да билдәләй белгестәр. Әлбиттә, экологик яҡтан иң таҙаһы – инеш-шишмәләрҙән килгән һыу. Бөгөн минераль һәм минераль булмаған һыу етештергән төрлө сығанаҡтар, һыу ҡойоу үҙәктәре бар. Һуңғылары иһә ҡаланан алыҫыраҡ урынлашҡан һайын аҙыраҡ эшкәртеү үтә.
Ауылдан айырмалы рәүештә, ҡалала йәшәгәндәр өсөн крандан аҡҡан һыу сифаты төрлө фекерҙәр тыуҙыра торғандыр, моғайын. Һыуҙың сифатын яҡшыртыу өсөн заманса технологиялар, таҙартыу ҡоролмалары ҡулланыусылар ҙа бар. Әммә күптәребеҙ тәбиғәттең саф инеш-шишмәләренә өҫтөнлөк биреүсән. Ә яҙлы-көҙлө эсемлекте кибеттәрҙән һатып ала халыҡ.
Әлеге ваҡытта республикала ҡалалар һәм райондар халҡын таҙа һыу менән тәьмин иткән предприятиелар күп кенә. “Ҡыҙылъяр” алкоголһеҙ эсемлектәр етештереү заводы – республикала бер нисә йыл һауыттарға ҡойолған минераль һәм минераль булмаған һыу етештереүҙә уңышлы эшләп килгән шундай ойошмаларҙың береһе.
“Ҡыҙылъяр” заводы бай һәм хозур тәбиғәтле Нуриман районында, Өфө ҡалаһынан 100 саҡрым алыҫлыҡта Ҡыҙылъяр ауылы янында, урынлашҡан. 2015 йылдың йәйендә предприятиены рәсми асыу тантанаһы була. Шунан алып эсәр һәм минераль һыу етештергән үҙәк бөгөн Волга буйы һәм Урал төбәктәрен сифатлы таҙа һыу менән тәьмин итә. Беренсе категориялы эсәр һыу Ҡыҙылъяр ауылының төньяҡ-көнбайышында урынлашҡан 20 – 30 метр тәрәнлектәге скважиналарҙағы ер аҫты һыуҙарынан алына.
Ойошманың экологик яҡтан таҙа төбәктәр иҫәбендә булған Нуриман ерендә урынлашыуы ла “Ҡыҙылъяр” һыуының баһаһын күтәрә. Һыуы бик тәмле һәм һаулыҡ өсөн шифалы – уны ҡулланыусы халыҡ фекере был.
Һыу етештереү өсөн ниндәйҙер өҫтәлмә ҡушымталар талап ителмәй, уның тәбиғи химик составында кеше организмы өсөн кәрәк булған бөтә элементтар ҙа бар. Шыйыҡлыҡ тәғәйен ҡоролмалар аша төрлө механик ҡатышмаларҙан таҙартыу үтә, етештереү заманса технологиялар ярҙамында алып барыла. Был уның сифатын бермә-бер арттыра. “Ҡыҙылъяр” һыуының химик составында организм үҫеше һәм һөйәктәр өсөн кәрәкле кальций, углеводтар алмашыныуын көйләгән магний, ҡандың төп компоненттары иҫәбендә булған натрий, аш һеңдереү процесына ыңғай тәьҫир иткән сульфаттар һәм гидрокарбонаттар бар, углекислый газ иһә һыуға сит һауа инеүҙән һаҡлай һәм шыйыҡлыҡ составындағы файҙалы элементтарҙы үҙләштерергә ярҙам итә.
2014 йылда республика Башлығы Рөстәм Хәмитов та алкоголһеҙ эсемлектәр етештереүсе “Ҡыҙылъяр” заводына эш сәфәре менән килеп, продукция менән танышып, уның сифатлы булыуын баһалай. Ысынлап та, бөтә талаптарға ла яуап бирә, тейешле сертификат һәм лицензияларға эйә. Көндәлек тормошта иң ҙур ихтыяж тыуҙырған “Ҡыҙылъяр” һыуы “Башҡортостан тауары” сифат билдәһенә лайыҡ. Ул “Күргәҙмәнең иң яҡшы продукты”, “БашпродЭкспо.Упаковка” конкурсында ”Юғары сифатлы тауар өсөн” дипломы менән дә баһаланған.
Төрлө ҡала һәм район кибеттәренең кәштәләрендә теҙелгән тәмле “Ҡыҙылъяр” һыуы тигән был сағыу исемде ҡала урамдарындағы һыу автоматтарында ла осратырға була. Таҙа һыу яратҡандар, үҙ һаулыҡтарына битараф булмағандар өсөн эсәр һыуҙы кибеттәрҙән генә түгел, юл буйындағы уңайлы урындарҙа ла һатып алырға мөмкин, хаҡы ла тешләшмәй. Һыуҙы ойошмалар өсөн ҙур һауыттарҙа күмәртәләп һатып алыу мөмкинлеге лә бар. Бер һүҙ менән әйткәндә, үҙ тыуған еребеҙҙә – йәмле Нуриман районында етештерелгән таҙа һәм тәмле һыу ул “Ҡыҙылъяр”, ә уны халыҡҡа еткереү өсөн предприятие етәкселеге бар шарттарҙы ла булдырған.
Һүҙ аҙағында шуны өҫтәргә мөмкин: шешәләрҙәге эсәр һыуҙы алыр алдынан уның һыналған һәм ышаныслы ойошмаларҙан булыуына иғтибар итәйек. Үҙебеҙҙең тыуған ерҙә ҡойолған, экологик яҡтан таҙа райондар етештергән һыуҙан да яҡшырағы юҡ.