— Егеттәр сөгөлдөр сәсеүҙе тамамланы, — ти “Ергән” МТС-ының Ишембай бүлексәһе идарасыһы Миңлейәр Әминев. — Быйыл уны 400 гектарға яҡын ерҙә үҫтерәсәкбеҙ.
Бүлексәнең ере бик күп. Һөрөнтө баҫыуҙар ғына ла 10 мең гектарға яҡын. Ете ауыл Советына ҡараған халыҡтың пайҙарын ҡуртымға алғандар. Һуңғы йылдарҙа техник культураларға иғтибар бермә-бер арттырылған. Мәҫәлән, көнбағыш үҫтереү был яҡтарҙа отошло һанала.
— Беҙҙең баҫыуҙар төрлө ерҙә булғас, районды арҡыры-буйға үтеп, Ғафури сигенән Мәләүезгәсә һуҙыла, — ти баш агроном Таһир Йосопов. — Көнөнә 400-ҙән ашыу километр юл үтергә тура килә...
Әйтеүе генә анһат, был Өфө менән Әбйәлил араһы бит! Эйе, мәшәҡәтле лә, сәмле лә, йәмле лә саҡ сәсеү мәле. Бөгөн ошо хәстәрлектәргә башҡаһы ҡушыла: күңел йылы ямғыр көтә, йәшелләнгән баҫыуҙарҙа ҡый үләне баш ҡалҡыта, сәсеүлектәргә өҫтәмә ашлама индерергә кәрәк. Ашлама тигәндән, минераль ашлама сәсеү алдынан да, уның барышында ла тейешле күләмдә кертелгән. Хәҙер шыйыҡланғанын һибергә ҡала. Химик утау өсөн агрегаттар әҙер. Ерҙән бит алып ҡына ҡалмай, уға бирергә лә кәрәк. Хәл йыйҙыртыу өсөн сәсеү әйләнешенә күпме талап ителһә, шунса пар ере ҡалдырылған, арыш сәселгән.
Бүлексәнең эше менән райондың ауыл хужалығы идаралығы начальнигы Риф Бохаров та ҡәнәғәт.
— Ишембай игенселәре йылдың-йылы ваҡытында сәсеп, үҫтерелгәнен йыйып алырға тырыша. Тик бына 2010 йылда һәм былтыр ҡоролоҡ булды. Уның килерен алдан һиҙемләргә лә өйрәнеп бөттөк. Тупраҡты быраулап ҡарайбыҙ. Ярай әле 2011 йылда мал аҙығын кәрәгенән күберәк итеп әҙерләп ҡуйғайныҡ...
Алдан хәстәрен күргәндәре өсөн быйыл ҡыш мал һанын кәметмәү генә түгел, хатта аҙмы-күпме арттырыуға ла өлгәшкәндәр. Малсылыҡ менән игенселек айырылғыһыҙ бит ул. Ошо ике тармаҡ бөгөн ауыл халҡын эшле итә, хужалыҡтарҙы йәшәтә. Уҙған йылғы ҡоролоҡтан күргән зыян өсөн субсидия бүленеүе лә район хужалыҡтарына иш янына ҡуш булған. Барлығы 250 тонна элиталы орлоҡ һатып алғандар. Орлоғоң ниндәй — уңышың да шундай бит. Техника яғына килгәндә, бөгөн бөтә Рәсәй ауыл хужалығының иң ауыртҡан ерелер. Ишембайҙар бирешмәй, төрлө юлдарын табып, һуңғы йылдарҙа күпмеһендер яңырта алғандар. 2012 йылда, мәҫәлән, 35 миллион һумлыҡ ҡайтарылған. МТС бүлексәһенең дә барлыҡ техникаһы бар, күбеһе сит илдә сығарылған.
— Комбайндарҙы арттырғанда ҡамасауламаҫ ине, — ти бүлексә идарасыһы Миңлейәр Әминев, — уңыш мул йылды ҡыҫынҡыға тура килә. Башҡа хужалыҡтарға ла ярҙам итергә кәрәк бит...
Сәсеүҙән тыш, бөгөн хужалыҡтың тағы бер төп хәстәрлеге — малсылыҡ. Бында барлығы 600 баш һыйыр малы аҫрала. Фермаларҙы быйылдан йүнәтеп, яңы һөт үткәргестәр, һыуытҡыстар ҡуйырға кәрәк. Шуның өсөн дә “500 ферма” программаһына ҡушылмаҡсылар.
— Беҙҙең механизаторҙарҙың күбеһе — йәштәр. Йәшлек дәрте менән сәмләнеп эшләйҙәр, — ти МТС бүлексәһенең тармаҡ етәксеһе Вәлиулла Латипов. — Сит ил техникаһын да тиҙ үҙләштерҙеләр, планды үтәгәс, эш хаҡтары ла ҡәнәғәтләнерлек.
Сәсеү барышы оҫта ойошторолғанға бәйле булһа, орлоҡто дымлы ергә ваҡытында һалыу — механизаторға. Шуға ла бер нисә исем-фамилияны атамаһаң, яҙыҡ булыр. Ужым культураларын туҡландырыуҙа Рәфҡәт Төхвәтуллин, Юнир Ғәлиуллин тырышып эшләһә, водителдәр Айрат Хәйруллин менән Фәнил Вәлидовҡа үҙ эшендә еткәндәр булмаған. Химик утауға Ғайса Ғәлин сыҡҡан. Иген сәсеүҙә Марат Шаһиев, Әнүәр Сәйфетдинов, Афзал Гутов, Әмир Фәхретдинов, Павел Кулясов, Андрей Суховтар ал-ял белмәгән. Рәүеф Ибраһимов, Раил Муллагилдин, Фаил Уразаевтар сөгөлдөр сәсеүҙең башынан аҙағынаса тир түккән.
“Башҡортостан”дарҙың ҡул арты еңел булдымы, сәсеү тамамланыуға игенселәрҙең теләктәрен Хоҙай ҡабул иттеме — Торатау яғынан болот күтәрелде лә, йәшен ҡамсылары болоттарҙы телгеләп, ергә эре тамсыларҙы тупылдатты. “Үткән йылғы ҡоролоҡ ҡабатланмаһын, — тиеште сөгөлдөрсөләр. — Ергә бәрәкәт килтерһен яуған ямғырҙар!”