Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
Кем алған?Бер генә уҡыу йылы менән иҫәпләнеүгә ҡарамаҫтан, уҡытыусы булып эшләгән осором һис кенә лә хәтерҙән сыҡмай. Билдәле, йәш мөғәллим менән ниндәй генә тәжрибә үткәреп ҡараманы уҡыусылар. Ултырғысҡа аҡбур һөртөү, хатта кнопка һалыу, эстән ишекте тартып тороу кеүек һәм бүтән төрлө сәйер ҡылыҡтарын бер нисек тә үпкәләп түгел, ә шаярыу итеп ҡабул ҡылдым. Хәйер, атай-әсәйемдең, бер ҡасан да балаларға үпкәләмә, тигән өгөт-нәсихәтен дә тотҡанмындыр. Әгәр ҙә шул ваҡытта мөнәсәбәтемде бүтәнсәгә үҙгәртһәм, әйтәйек, йөҙ йыртһам, өҫтәл һуҡһам, әлбиттә, хеҙмәтем бүтәнсәрәк йүнәлеш алған булыр ине. Ҡыҫҡаһы, төрлө саҡтар иҫтә, әммә ҡыҙ, малайҙар менән тиҙ уртаҡ тел таптым. Ә бына бер төйөндө сисеү әҙме-күпме ауырға төштө. Хәйер, баштан һөйләү отошлораҡ булыр.


Шахмат түңәрәгенең иң ҡыҙыу сәғәттәре барғанда, 4-се класта уҡыған бер малай, илай-илай яныма килеп, ниндәйҙер әйберенең юғалыуы тураһында еткерҙе. Башта аңламай бер булдым, быуылып-быуылып илағас, әйткәндәре яҡшы ишетелмәй. Ниһайәт, бер-беребеҙҙе аңлаштыҡ – бәләкәй генә магнитлы шахматы һыуға төшкән таштай юҡ булған. Ырымбур ҡалаһынан бер туған абзыйының тыуған көнөнә бүләге икән. Иламаҫлыҡ та түгел шул. Ҡәҙерләп кенә йөрөткән, бер кемгә лә бирмәгән, нисектер партаға һалып торған һәм килеүенә унан елдәр осҡан.
Класта шалҡандай 11 малай. Уларҙы өлгөргән шалҡан менән сағыштырып, үҙемсә дәртләндерәм (был яҡтарҙа шалҡанды күп сәстеләр, ошо һүҙ телмәрҙә иркен ҡулланыла). Һәр береһе шахмат таҡтаһына теркәлгән. Маҡсаттары – нисек тә отолмаҫҡа! Әҙәм балаһының эсендә ни ятҡанын ҡайҙан беләһең инде? Тота килеп берәүгә, “бир әйберҙе” тиеү уны күрәләтә уғрылыҡта ғәйепләүгә тиң икәнен белгәс, әлегә өндәшмәйем. Минең дә ике күҙем фигураларҙа, шулай ҙа һирәк-һаяҡ һәр береһенә шикле ҡарашымды йүнәлтеп алам. Ә күңелемдән теге малай менән юғалған әйберҙе эҙләйем. Исмаһам, берәүһе үҙен “һатһасы”. Уны мин дә күрҙем, мәктәптән бер кем дә сығып әйләнмәне, ике усҡа һалғанда саҡ ҡына күренгән нәмә ошонда, унан бигерәк, арабыҙҙа бур бар. Сәғәт киске 5 тулырға ун минут ҡалғас, шахмат таҡталарын урынына һалырға ҡуштым.
– Мансурҙың шахматы юғалған... – тинем дә тынып ҡалдым.
Кемдәрҙер ҡымшанып ҡуйҙы, икенселәр эргә­һендәгеһенә ниҙер өндәште, бүтәндәр бер нөктәгә төбәлде.
– Нисек уйлайһығыҙ, ҡайҙа булды икән? – тип һорайым.
“Яңылыш алған булһағыҙ, сығарып һалығыҙ”, “Кем алғанын беләм, хәҙер тентейәсәкмен” тип тә ҡыҫмайым. Быны юрамал эшләмәйем.
– Ә, бәлки, ул юлда уҡ төшөрөп ҡалдырғандыр, – тип ҡысҡырҙы бер саҡ юлбашсыбыҙ Юламан. Исеме есеменә тап килеп тора.
– Юҡ, яңы ғына ошонда ине, – тип һүҙен бирмәй Мансур.
“Бурлыҡ юлына баҫыу насар”, “уғрының урыны төрмәлә” тип күпме генә бүтәндәрҙең намыҫына тейергә маташманым, береһе лә таныманы. Хәйер, ошолай булырын белә инем инде.
Алдымда береһенән-береһе шәп 11 малай. Кем икән? Береһенән дә күрге килмәһә лә, барыбер кемдер ҡулын тейҙергән, ҡырын эш ҡылған бит. Буҙлаусыны иҫәпкә алмағанда, ун кешегә ҙур шик менән ҡарап, үҙемә гонаһ алып торам хатта.
– Мәктәптә берәү ҙә юҡ, күрше бүлмәгә сират буйынса берәмләп инеп сығаһығыҙ, – тип аңлатам. – Ҡурҡмағыҙ, һеҙҙе берәү ҙә күрмәйәсәк. Алған әйберҙе шул кеше парта аҫтына ҡалдырып китһен. Мин иң аҙаҡтан инәсәкмен. Йәнә бер ҡабатлайым, һеҙҙе берәү ҙә бурлыҡта ғәйепләмәйәсәк, тик шахматты шунда һалығыҙ...
Алфавит буйынса ла, шахматты оҫта уйнауҙарына ҡарап та түгел, ә нисек етте, шул көйөнсә уныһы ла инде бүлмәгә бер ни булмағандай сыға торҙолар. Вәғәҙә – иман, береһен дә күҙәтмәйем дә, ҡарауылламайым да. Ғәжәп бит, әйбер шунда ята ине...
Әлбиттә, “ҡулы оҙон” бер малайға нығыраҡ шикләнеп ҡарай инем ҡарауын. “Тотолмаған бур түгел” тигән шикелле, алғанын күрмәгәс, нисек ғәйеп ташлайһың? Юҡ, берәүҙе лә рәнйеткем килмәне. Иң мөһиме, Мансур әйберен ҡулына тотоп, шат йылмайып өйөнә ҡайтып китте.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә 30.03.2019 // Белем һәм тәрбиә

2018 йылдың 1 сентябрендә “Башҡортостан тарихы шәхестәр күҙлеге аша: генеалогик аспект” тигән...

Тотош уҡырға 2 447

Шунда уҡ икенсе курсҡа ҡабул ителһәләр...

Шунда уҡ икенсе курсҡа ҡабул ителһәләр... 27.03.2019 // Белем һәм тәрбиә

Республика етәксеһе Радий Хәбиров медицина училищеһын тамамлағандарҙы шунда уҡ ошо йүнәлештәге...

Тотош уҡырға 1 301

Монголиянан ҡунаҡ килде

Монголиянан ҡунаҡ килде 27.03.2019 // Белем һәм тәрбиә

БДУ-ның Сибай институты студенттары Монголияның Фән һәм технология дәүләт университеты профессоры...

Тотош уҡырға 1 753

Биш көнлөк уҡыу башлана

Биш көнлөк уҡыу башлана 27.03.2019 // Белем һәм тәрбиә

1 апрелдән Өфөнөң башланғыс класс уҡыусылары биш көнлөк уҡыуға күсә....

Тотош уҡырға 1 165

Данлы юлға тап төшөрмәй

Данлы юлға тап төшөрмәй 27.03.2019 // Белем һәм тәрбиә

Сибай гимназия-интернаты — төбәктә генә түгел, республикала ла киң билдәле уҡыу йорттарының береһе....

Тотош уҡырға 1 597

Балағыҙҙы кем итеп күрәһегеҙ?

Балағыҙҙы кем итеп күрәһегеҙ? 26.03.2019 // Белем һәм тәрбиә

“Ромир” холдингы ата-әсәләр араһында ҡыҙыҡлы һорау алыу ойошторған. Рәсәйҙәр балалары өсөн ниндәй...

Тотош уҡырға 1 208

Йәй етте ләме ни?

Йәй етте ләме ни? 26.03.2019 // Белем һәм тәрбиә

Ҡырмыҫҡалы районы хакимиәте йыл да балаларҙың йәйге ялын файҙалы үткәреү, сәләмәтлектәрен нығытыу...

Тотош уҡырға 1 205

"Үлмәҫбай" ҙа яңғыраны

"Үлмәҫбай" ҙа яңғыраны 25.03.2019 // Белем һәм тәрбиә

“Башҡортостан халыҡтары телдәре һәм мәҙәниәте – республиканың милли ҡаҙанышы” форумында балалар ҙа...

Тотош уҡырға 1 241

Барыһы ла үҙебеҙгә бәйле

Барыһы ла үҙебеҙгә бәйле 25.03.2019 // Белем һәм тәрбиә

Туған телдең, мәҙәниәттең яҙмышы һәр заманда ла кешенең, халыҡтың үҙенә бәйле. Был рухи...

Тотош уҡырға 1 096

Милли ҡаҙаныштарыбыҙ һағында

Милли ҡаҙаныштарыбыҙ һағында 25.03.2019 // Белем һәм тәрбиә

Өфөлә Рәсәй Президенты ҡарамағындағы Гражданлыҡ йәмғиәтен үҫтереү һәм кеше хоҡуҡтары буйынса...

Тотош уҡырға 1 112

Етәкселәр уҡыусыларға рәхмәт белдерҙе

Етәкселәр уҡыусыларға рәхмәт белдерҙе 23.03.2019 // Белем һәм тәрбиә

Бөгөн Өфөлә химия буйынса Бөтә Рәсәй олимпиадаһының һуңғы, өсөнсө, этабы тамамланды. Дөйөм алғанда,...

Тотош уҡырға 1 086

"Әкиәт"тән – мажаралы әкиәттәр

"Әкиәт"тән – мажаралы әкиәттәр 23.03.2019 // Белем һәм тәрбиә

Сибайҙың “Әкиәт” балалар баҡсаһы хеҙмәткәрҙәре үҙ тәрбиәләнеүселәре, ата-әсәләр менән берлектә...

Тотош уҡырға 1 437