Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Нисә йәш һиңә, Башҡортостан?
Башҡортостан халҡы оло юбилей — республикабыҙ ойошторолоуға 100 йыл тулыуҙы байрам итергә йыйына. Был иҫтәлекле ваҡиғаның Рәсәй Президенты В.В. Путин Указы буйынса билдәләнеүе айырыуса әһәмиәтле. Матбуғат биттәрендә юбилейға әҙерлек айҡанлы ғәйәт ҡыҙыҡлы мәғлүмәттәр баҫылып тора, радио һәм телевидение аша тапшырыуҙар ойошторола. Башҡортостан автономияһы өсөн көрәштә йәнен-тәнен фиҙа ҡылып ҡатнашҡан арҙаҡлы шәхестәребеҙҙең тормошона һәм эшмәкәрлегенә арналған китаптар, республикабыҙ тормошон яҡтыртҡан ғилми хеҙмәттәр баҫып сығарырға әҙерләнә.

Төбәк телевидениеһында “Башҡортос­тандың 100 шәхесе” (“Сто имен Башкорт­остана”) тигән тапшырыуҙар серияһы иһә аҙна һайын экранға сыға. Ә бына “Деловой мир Башкортостана” гәзитенең баш мөхәр­рире Резида Бикҡолова хәбәр итеүенсә (“Башҡортостан”, 2018 йыл, 4 май), республикабыҙҙың 100 йыллығына ар­налған ижади марафонға йомғаҡ яһал­ғандан һуң “Сто достижений к 100-летию Башкортостана” тигән китап әҙерләнәсәк икән. Ул бүләк форматында, ялтырап торған яҡшы сифатлы ҡағыҙҙа сығасаҡ, бик матур итеп биҙәләсәк. Баҫманы министрлыҡтар, ведомстволар, Рәсәй төбәктәренең етәкселәре, ҡала һәм өлкә башлыҡтары аласаҡ, ул шулай уҡ Рәсәйҙең билдәле китапханаларына, китап палаталарына ебәреләсәк, тип яҙа проекттың авторы.
Һүҙ ҙә юҡ, бик кәрәкле эшкә тотонғандар “Деловой мир Башкортостана” гәзите редакцияһында. Ул ижади марафонда ҡатнашыу журналистар, яҙыусылар, ғалимдар өсөн үҙе бер мәртәбә булыр тип уйлайым. Әммә, шуның менән бергә, ошо ижади ярыштың һәм буласаҡ китаптың исеменә ҡарата тәнҡит һүҙе әйтмәйенсә лә булдыра алмайым. Проект “Башҡортостандың 100 йыллығына — йөҙ исем” тип атала, ә китапты “Сто достижений к 100-летию Башкортостана” тип атамаҡсылар. Ә ни өсөн Башҡортостандың 100 йыллығы булып китте һуң? Йә, Хоҙай, 100 генә йылмы ни һуң Башҡортостанға?
Бынан йөҙҙәрсә йылдар элек үк, Рәсәйгә ҡушылғанға тиклем дә, Башҡорт иле булараҡ киң билдәле булған Башҡортос­тан. Урта быуаттарҙағы документтарҙа ул Башҡорт иле тип телгә алына. Рәсәйгә ҡушылғандан һуң урыҫ телендә Башкирия, Башкирь, Башкирда формаһында яҙып йөрөтөлә. “Материалы по истории Башкортостана” тигән йыйынтыҡтарҙың VI томында, мәҫәлән, (Өфө: Китап, 2002) ХVIII быуаттың 30-сы йылдарынан тороп ҡалған документтарҙа Башкирия, Башкирь атамаһы йөҙ тапҡырға яҡын телгә алына.
Ә был серияла барлығы алты ҡалын йыйынтыҡ баҫылып сыҡҡан. Һәр береһендә Башкирия, Башкирь, хатта Башҡорт урҙаһы кеүек атамалар әленән-әле осрап тора. Йәки бына “Документы ставки Е.И. Пугачева, повстанческих влас­тей и учреждений. 1773 – 1774 гг.” (М.: Наука, 1975) тигән документтар йыйын­тығы. Унда беҙҙең илебеҙҙең атамаһы егерменән ашыу документта урын алған. Һуңынан был ихтилал тураһындағы әҫәрҙәренең береһендә бөйөк урыҫ шағиры А.С. Пушкин да “вся Башкирия генерально взбунтовалась” тип яҙа.
Ғөмүмән, Башҡортостанға, имеш, 100 йыл тип яҙыу бер ниндәй тәртәгә лә һыймай. Ә китаптың исеме “Сто достижений к 100-летию Республики Башкортостан” булырға тейеш. Рәсәй Президентының Указында ул “О праздновании 100-летия со дня образования Республики Башкортостан” тип алынған.
Алда күрһәтеп үтелгән хата, үкенескә, гәзит-журнал биттәрендә, радио, телевидениела бик йыш ҡабатлана. Минең был репликаны журналистарыбыҙ “Улым, һиңә әйтәм, киленем, һин тыңла” тигән әйтемде күҙ уңында тотоп иҫәпкә алһын ине.

Рәшит ШӘКҮР,
яҙыусы, филология фәндәре докторы, профессор.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Азатлыҡ һөйгән милләттәшебеҙ
Туған телеңде белеү донъяға ҡарашты киңәйтә

Туған телеңде белеү донъяға ҡарашты киңәйтә 29.03.2019 // Башҡорт донъяһы

Башҡорт телен һаҡлау һәм үҫтереү буйынса фонд төҙөлдө, Башҡортостан Башлығының гранты булдырылды....

Тотош уҡырға 1 261

Шүлгәнде лә күрҙек беҙ

Шүлгәнде лә күрҙек беҙ 23.03.2019 // Башҡорт донъяһы

“Башҡортостан” дәүләт концерт залы фойеһында республиканың ҡаҙаныштарын сағылдырған махсус...

Тотош уҡырға 1 099

Ырып-ырып башҡорт тарихы яҙылған ул Ырымбурҙың нигеҙ ташына
Тормошоғоҙ  йыр булһын...

Тормошоғоҙ йыр булһын... 01.03.2019 // Башҡорт донъяһы

Бөгөн – башҡорт ғаиләһе көнө. Даланлы һәм уңған ҡатын-ҡыҙҙарыбыҙҙың береһе, “Баш­ҡортостандың...

Тотош уҡырға 1 480

Бөтөү хәүефе янай тиһәләр ҙә...
Беҙ ғаиләлә башҡортса аралашабыҙ. Ә һеҙ?

Беҙ ғаиләлә башҡортса аралашабыҙ. Ә һеҙ? 20.02.2019 // Башҡорт донъяһы

Әйҙәгеҙ, үҙ милләтебеҙ менән ғорурланайыҡ....

Тотош уҡырға 11 552

Автономияның яҙмышы Башҡорт корпусынан айырылғыһыҙ

Автономияның яҙмышы Башҡорт корпусынан айырылғыһыҙ 19.02.2019 // Башҡорт донъяһы

Милли музей урынлашҡан йортҡа ике дәүләт эшмәкәре иҫтәлегенә таҡтаташ ҡуйыу фарыз....

Тотош уҡырға 11 389

Бер ҡайҙа ла уҡыу бәхете теймәһә лә...

Бер ҡайҙа ла уҡыу бәхете теймәһә лә... 15.02.2019 // Башҡорт донъяһы

Бынан бер быуат элек Башҡортостан дәүләтселеген булдырыуҙа һәм уны артабан нығытыуҙа тәүҙә –...

Тотош уҡырға 1 418

Эй, Аҡтаныш, яҡты һинең асман,  Ал ҡан менән тарих яҙылған!..
Күлдәр иле Ҡоншаҡта ҡот бар

Күлдәр иле Ҡоншаҡта ҡот бар 25.01.2019 // Башҡорт донъяһы

Милләттәштәребеҙҙең асылға тоғролоғона һоҡландыҡ....

Тотош уҡырға 2 133

“Башҡортостан, тиһәм, ҡанатланам, Башҡортостан, тиһәм, йән әрней...”

“Башҡортостан, тиһәм, ҡанатланам, Башҡортостан, тиһәм, йән әрней...” 23.01.2019 // Башҡорт донъяһы

Күренекле замандашыбыҙ Гөлсинә Батыршинаның республикалағы эшмәкәрлеген ситтән тороп күҙәттем: ул...

Тотош уҡырға 2 118