Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Биҙәккә биҙәк һалына
Биҙәккә биҙәк һалынаҠаланың боронғо тарихын һаҡлаған йорттар байтаҡ Бөрөлә. Уларҙың бер төркөмө сауҙагәрҙәрҙең йортон, магазиндарын тәшкил итә. Ваҡыт үтеүгә ҡарамаҫтан, үҙҙәренең элекке ғорурлығын юғалтмағандар. Ҡалаға йәм өҫтәп, һынмай-бөгөлмәй ултыра бирәләр. Шундай тарихи архитектура ҡомартҡыларының береһе – ҡасандыр сауҙагәр Сергей Петрович Горохов йәшәгән өйгә йүнәләм. Ҡатын-ҡыҙҙарҙың күңелле тауыштары, тыҡ-тыҡ эшләп торған станоктар үткән быуатҡа әйләнеп ҡайтырға мәжбүр итә. Хужаһы һөргөнгә ебәрелгәндән һуң етемһерәп ҡалған йортҡа ла ҡабат нур өҫтәлгәндәй, ҡот ҡайтҡандай.

Бөрө ҡалаһында өсөнсө йыл инде тарих музейы эргәһендә “Ебәк юлы” (“Шелковый путь”) туҡыма туҡыу үҙәге эшләп килә. Оҫталар ҡул станоктары ярҙамын­да үҙенсәлекле һөнәрҙе тергеҙә­ләр бында. Маҡсаттары – боронғо халыҡ кәсебен пропагандалау, үҙҙәре белгәнде киләсәк быуынға еткереү.
— Туҡыма туҡыу – төбө күрен­мәгән, юғары потенциал менән һу­ға­рылған үҙенсәлекле һөнәр ул. Уны тыуҙырыу һәм халыҡ ижады сәнғәте кимәленә күтәреү бик күп көс талап итә, – ти “Ебәк юлы” туҡыма туҡыу етәк­сеһе Рәзилә Вәкил ҡыҙы Ға­рифуллина.
Рәзилә апайҙың тыуған яғы Әл­шәй яҡтарында туҡыма туҡы­ма­ған, шәл бәйләмәгән кеше юҡтыр. Әсәһе көнө-төнө эштә булғас, бәләкәйҙән нәнәһе итәгендә – станок араһында үҫкән ул.
Үҙ эшенең оҫтаһы Рәзилә Вә­кил ҡыҙы бөгөн 60-лаған ҡатын-ҡыҙ­ҙы туҡыма туҡыу серҙәренә төшөндөрә. Халыҡ ижадын терге­ҙеү­селәр бер ҡайҙа ла махсус белем алмаған, ә үҙҙәренең йөрәк ҡушыуы буйынса килгән. Ҡаланан һәм Бөрө районы ауылдарынан ғына түгел, күрше райондарҙан, хатта Өфөнән йыйылғандар. Ыжғыр бурандар ҙа, ҡойма ямғыр­ҙар ҙа ҡурҡытмай уларҙы.
Туҡыусылар араһында пенсио­нерҙар, инвалидтар, уҡытыусы­лар, студенттар һәм мәктәп уҡыу­сылары бар. “Пенсияға сыҡҡас, ҡа­пыл күңел бушап ҡалғандай була. Бына шул бушлыҡты беҙ ошонда тултырабыҙ, ҡайғыбыҙҙы ла, шатлығыбыҙҙы ла ошонда уртаҡлашабыҙ”, – ти Борайҙан Әлбинә Нафиҡова. IV кластан Ангелина Яндуғанова ла бында теләп йөрөй. Студенттар иһә туҡыуҙың асылын теоретик яҡтан өйрәнә. Уның тарихын, орнамент­тарҙың мәғәнәһен, ошо шөғөлдөң балалар психология­һына һәм моторикаһы үҫешенә мөнәсәбәтен тикшерәләр. Филология фәндәре кандидаты, хәҙер инде үҙәктең етәксеһе Рәзилә Вәкил ҡыҙының ғилми етәкселегендә лә сығары­лыш квалификация эштәре яҙыл­ған. Был йәһәттән байтаҡ йылдар Бөрө дәүләт социаль-педагогия академияһында декандың уҡыу-уҡытыу һәм тәрбиә эштәре буйынса урынбаҫары булып эшләгән остаздың студенттарға рәхмәте айырыуса ҙур.
Ҡыҙҙар боронғо шөғөлдө үҙал­лы өйрәнә. Нескәлектәрен иһә халыҡ тәжрибәһенә нигеҙләнеп үҙ­ләштерәләр. Ҡайҙа барһалар ҙа – күрше өлкәләрҙән, Мәсетле, Дыуан, Балаҡатай, Ҡариҙел, Ас­ҡын, Балтас, Борай райондарынан – орнаменттарҙы үҙҙәре өйрәнеп ҡайталар. “Һәр райондың үҙенә генә хас биҙәктәре бар. Әлшәй һәм Ейәнсура шәлдәре, Ғафури йә Әбйәлилдең аҫалы балаҫтары бер-береһенән айырыла”, – ти улар.
Һәр халыҡтың үҙ биҙәктәре бар­лығын да оноторға ярамай, шуға күрә улар һуҡҡан балаҫтар, билбауҙар һәм шәлдәр төньяҡ-көнбайыш башҡорт­тарына хас орнаменттарҙан тора. Рус, татар, мари, сыуаш халыҡтары биҙәктә­ренән торған ҡул эштәре лә бар. Улар халыҡтар дуҫлығы биҙәге булып балҡый.
Үҙәкте асыуға музейҙа һаҡлан­ған иҫке станок сәбәпсе булған. Музей хеҙмәткәрҙәре билдәлә­үен­сә, ул 150 – 200 йыл элекке бу­лырға тейеш. Бер дананан хәҙер улар 25-кә тулған. Иҫке станок­тар­ҙы реставрациялау, көйләү эше Андрей Викторович Кырчиков иңендә. Оҫта станоктарҙың телен яҡшы аңлай. Боҙолған ҡорамалды тиҙ арала көйләп ебәрә, яңыларын да эшләй. Бушаған арала боронғо хәрбиҙәрҙең билбауҙарын, янсы­ҡ­тарын һуға.
Бына шулай хәрәкәтһеҙ ултыр­ған станок эшкә егелгән. Епкә еп ҡушылып, биҙәккә биҙәк һалынып бынамын тигән шәлдәр, балаҫтар, таҫтамалдар, һөлгөләр килеп сыҡ­ҡан. Улар кәзә дебетенән, төрлө ептәрҙән, иҫке яулыҡтарҙан, ҡора­ма тауарҙарҙан туҡылған. Өс йыл дәүерендә ҡыҙҙар байтаҡ коллекция туплап өлгөргән. “Орловка” фестивалендә ҡатнашып, лауреат булғандар. Әлшәйҙә үткән “Баш­ҡорт шәле-2017” республика фес­тиваль-конкурсында, “Быуат­тарҙы бәйләгән еп” фестивалендә диплом менән бүләкләнгәндәр. Ҡул ҡаушырып ултырыуҙы ярат­ма­ған коллектив әле Бөрө ҡалаһы музейына күргәҙмәгә йыйына. Ә апрелгә иһә Өфөлә “Урал” республика сәнғәт галереяһында ҡу­наҡҡа көтәләр. Һәр килгән кешегә оҫталыҡ дәресе күрһәтә­сәктәр. Киләсәктә туҡыма туҡыу йортон тағы ла киңәйтеп, “Һөнәрселәр йорто”н булдырмаҡсылар. Бына шулай бер быуын алда онотола яҙған һөнәрҙе балаларға, ейән-ейәнсәрҙәргә өйрәтеп ҡалдырыу өсөн яңы маҡсаттар, уй-ниәттәр менән йәшәй улар.
“Ебәк юлы” туҡыма туҡыу үҙәге үҙенсәлекле ҡул эшенә өйрәнергә теләгәндәрҙе һәр шишәмбе һәм кесе йома сәғәт икенән алып биш­кә тиклем көтә. Ә Рәсәйҙә 2018 йыл Ирекмән йылы тип иғлан ителеү уңайынан һәр теләгән кеше үҙ ирке менән үҙәккә ҡушыла һәм халыҡ һөнәрен тергеҙеү эшендә ҡатнаша аласаҡ.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 066

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 430

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 3 961

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 3 867

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс

Бер быуаттан йәнә тупланы Темәс 31.03.2019 // Йәмғиәт

Тап бынан йөҙ элек булған кеүек үк, ҡунаҡтарҙы Темәс ерендә һыбайлылар флагтар тотоп ҡаршы алды....

Тотош уҡырға 2 619

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 220

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 3 444

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 2 954

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме?

Татарстан башҡорттары ҡоролтайға әҙерме? 30.03.2019 // Йәмғиәт

Бөгөн Ҡазанда Татарстан башҡорттары ҡоролтайы ултырышы булды....

Тотош уҡырға 2 414

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ!

Бабичтың кендек ҡаны тамған ер ул Ҡыйғаҙытамаҡ! 30.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостан автономияһының йылъяҙмасыһы, дәүләт эшмәкәре, шағир, музыкант, ойоштороусы Шәйехзада...

Тотош уҡырға 2 492

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ

Төйәләҫтәр алыҫҡа йөрөмәҫ 30.03.2019 // Йәмғиәт

Сибай ҡалаһының Төйәләҫ ҡасабаһында йыл аҙағында заман талаптарына яуап биргән фельдшер-акушерлыҡ...

Тотош уҡырға 2 322

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә

Шәжәрәле ерҙә тәртип түрҙә 30.03.2019 // Йәмғиәт

2018 йылдың 1 сентябрендә “Башҡортостан тарихы шәхестәр күҙлеге аша: генеалогик аспект” тигән...

Тотош уҡырға 2 509