Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Күҙәтеүселәрҙең ғәҙел ҡарашы
Күҙәтеүселәрҙең ғәҙел ҡарашыИл күләмендәге ҙур ваҡиға — Рәсәй Президентын һайлаған март айы ла артта ҡалды. Берәүҙәр өсөн ул тауыш биреү көнө менән генә сикләнгәндер, әммә һайлауҙы ойоштороусылар өсөн түгел. Бөгөн Башҡортостанда был йәһәттән планға ярашлы эш башҡарыла.
Үткән һайлауҙа Рәсәйҙә халыҡ-ара күҙәтеүселәр айырыуса күп булды. Хәтерегеҙгә төшөрәйек: Башҡортостанда Рәсәй Президентын һайлау барышында 17 халыҡ-ара күҙәтеүсе (Рәсәй буйынса — 700 самаһы) булды, шуларҙың унауһы — Европала именлек һәм хеҙмәттәшлек ойошмаһынан, алтауһы — БДБ илдәренән, берәүһе — “Берләшкән йәштәр Германияһы” йәмәғәт ойошмаһынан.
Хөкүмәткә ҡарамаған Рәсәй ойошмалары тәҡдиме буйынса илдең Үҙәк һайлау комиссияһы 21 дәүләтте сағылдырған 50 кешелек бойондороҡһоҙ халыҡ-ара күҙәтеүселәр төркөмөн аккредитацияланы. Төркөм 4 мартта тауыш биреү, уларҙы иҫәпләү барышын күҙәтте һәм шәхси белдереү яһаны.
2 мартта халыҡ-ара күҙәтеүселәр берлектәге эш принциптарын билдәләгән Һайлауҙы намыҫлы һәм сәйәсиләштермәйенсә күҙәтеү тураһындағы меморандумға ҡул ҡуйҙы. Ошо маҡсатта төркөм йәшерен тауыш биргәндә дөйөм, тиң, туранан-тура һайлау хоҡуғы, шулай уҡ асыҡ, ирекле, ғәҙел һайлау принциптарының үтәлешен баһаланы, ошоға ҡағылған анкета һорауҙарына яуап бирҙе.
Халыҡ-ара күҙәтеүселәр тауыш биреү һәм уларҙы иҫәпләү барышында Хабаровскиҙан алып Калининградҡа тиклем Рәсәй биләмәһендәге һайлау участкаларын күҙәтте, Хөкүмәткә ҡарамаған ойошмалар, сәйәси партиялар, һайлау комиссиялары вәкилдәре менән осрашыуҙар үткәрҙе. Рәсәй һайлау хоҡуғы йәмәғәт институты Берләштерелгән күҙәтеүселәр советы етәкселегендә анкеталарҙы эшкәртте. Уларҙан күренеүенсә, халыҡ-ара күҙәтеүселәр һорауҙарҙың күпселегенә ыңғай яуап биргән.
Шул уҡ ваҡытта ҡайһы бер һайлау участкаларында тауыш биреү һәм уларҙы иҫәпләү барышында ошо принциптарҙың үтәлешенә ҡағылышлы бер нисә иҫкәрмә бар.
Участкаларҙың 3,3 процентында мөмкинлектәре сикләнгән кешеләрҙең бинаға инеүе өсөн шарттар тыуҙырылмау, 1,1 процентында милли күҙәтеүселәрҙе индермәү, тағы ла 1,1 процентында веб-камералар эшендәге етешһеҙлектәр булыуы билдәләнгән. Бер участкала тауыш биреү өсөн йәшниктәр асылғандан һуң да һайлаусыларҙың исемлектәре менән эшләү дауам иткән.
Дөйөм алғанда, бойондороҡһоҙ халыҡ-ара күҙәтеүселәр төркөмө һайлау принциптары тулыһынса үтәлгән тигән һығымта яһаған. Улар билдәләүенсә, һайлау участкаларында милли күҙәтеүселәрҙән ҡануниәттең боҙолоуына бәйле мөрәжәғәттәре булмаған.
Шуныһы әһәмиәтле: һайлау участкаларының 89,1 процентында тауыш биреү барышы “яҡшы”, 10,9 процентында “ҡәнәғәтләнерлек” тип баһаланған. “Насар” баһа алған участкалар юҡ. Иҫкәрмәләргә ҡарамаҫтан, һайлаусыларҙың тауышын иҫәпләүгә күҙәтеүселәр “яҡшы” баһа ҡуйған.
Һайлауҙы күҙәтеүгә төрлө йәмәғәтселек төркөмдәре яғынан иғтибарҙың артыуын да билдәләргә кәрәк. Һәр һайлау участкаһында кандидаттарҙан кәмендә ике күҙәтеүсе булған. Төркөм ағзаларының фекеренсә, һайлау участкаларына веб-камералар ҡуйыу һәм Интернет селтәрендә он-лайн тапшырыуҙы ойоштороу йәмәғәтселек контроле йәһәтенән мөһим әһәмиәткә эйә. Бындай система — донъя кимәлендә уникаль күренеш, һәм ул ыңғай баһаға лайыҡ.
Ошо көндәрҙә Башҡортостан Республикаһы Үҙәк һайлау комиссияһы рәйесе Хәйҙәр Вәлиев исеменә Украиналағы коллегаһы Владимир Шаповалдан, һайлау барышын күҙәткән Ҡаҙағстан делегацияһы вәкилдәренән рәхмәт хаты килеүе, ҡунаҡтар өсөн Өфөлә экскурсия ойошторолоуы хаҡында гәзиттә хәбәр иткәйнек инде. Рәсәй һайлау хоҡуғы йәмәғәт институты советы рәйесе Игорь Борисов та Башҡортостандың һайлау комиссиялары вәкилдәренә участкаларҙа тейешле мәғлүмәттәр менән танышыу мөмкинлеге биргән өсөн рәхмәт белдерҙе.
Мәүлиҙә ЯҠУПОВА.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Китте... Икмәк, ит етештереүҙе хәстәрләп китте

Китте... Икмәк, ит етештереүҙе хәстәрләп китте 29.03.2019 // Сәйәсәт

Бөгөн Көйөргәҙе район Советы депутаттары хакимиәт башлығы Әхәт Ҡотләхмәтовтың отставкаһын ҡабул...

Тотош уҡырға 1 271

Медведевтан ярҙам көтәбеҙ

Медведевтан ярҙам көтәбеҙ 29.03.2019 // Сәйәсәт

Башҡортостан парламенты депутаттары социаль туҡланыу, айырыуса мәктәптәрҙә, балалар баҡсаларында...

Тотош уҡырға 1 235

Дәүләт-хоҡуҡ идаралығын кем етәкләй?

Дәүләт-хоҡуҡ идаралығын кем етәкләй? 28.03.2019 // Сәйәсәт

Башҡортостан Республикаһы Башлығының Дәүләт-хоҡуҡ идаралығы начальнигы итеп Азат Ғәлин...

Тотош уҡырға 1 303

Идаралыҡта – яңы етәксе

Идаралыҡта – яңы етәксе 28.03.2019 // Сәйәсәт

Искәндәр Әхмәтвәлиев Башҡортостан Башлығының Муниципаль берәмектәр менән эш итеү идаралығы...

Тотош уҡырға 1 321

Яңы вәкил тәғәйенләнде

Яңы вәкил тәғәйенләнде 28.03.2019 // Сәйәсәт

Башҡортостан Республикаһы Башлығының Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтайҙағы тулы хоҡуҡлы вәкиле итеп...

Тотош уҡырға 1 230

Хәйҙәр Вәлиев китте

Хәйҙәр Вәлиев китте 28.03.2019 // Сәйәсәт

Бөгөн Башҡортостандың Үҙәк һайлау комиссияһы рәйесе Хәйҙәр Вәлиев ваҡытынан алда вазифаһын бушатты....

Тотош уҡырға 1 309

Килешеү төҙөлдө

Килешеү төҙөлдө 28.03.2019 // Сәйәсәт

Бешкәктә Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте менән Ҡырғыҙ Республикаһы Хөкүмәте араһында...

Тотош уҡырға 1 219

Хәбиров, Байғусҡаров, Беляев... тағы кемдәр?

Хәбиров, Байғусҡаров, Беляев... тағы кемдәр? 27.03.2019 // Сәйәсәт

Бөгөн Башҡортостанда “Берҙәм Рәсәй” партияһынан республика Башлығы вазифаһына кандидатуралар тәҡдим...

Тотош уҡырға 1 237

Йөҙ меңенсе кем?

Йөҙ меңенсе кем? 27.03.2019 // Сәйәсәт

Учалы ҡалаһы “Таусы” хоккей клубының спорт директоры Айрат Нурғәлиевкә “Берҙәм Рәсәй”ҙең...

Тотош уҡырға 1 299

Киров районы 100 йыллыҡты билдәләне

Киров районы 100 йыллыҡты билдәләне 25.03.2019 // Сәйәсәт

Республикабыҙҙың 100 йыллыҡ юбилейы айҡанлы Башҡортостанда байрам саралары дауам итә....

Тотош уҡырға 1 213

“Берҙәм Рәсәй”ҙәр кандидат тәҡдим итә

“Берҙәм Рәсәй”ҙәр кандидат тәҡдим итә 25.03.2019 // Сәйәсәт

27 мартта “Берҙәм Рәсәй” партияһы Башҡортостан Республикаһы Башлығы вазифаһына кандидатура тәҡдим...

Тотош уҡырға 1 096

Республикабыҙ 278 Советтар Союзы Геройын үҫтергән

Республикабыҙ 278 Советтар Союзы Геройын үҫтергән 23.03.2019 // Сәйәсәт

Байрам уңайынан тантаналы йыйылыштағы сығышында Башҡортостан етәксеһе Радий Хәбиров бер быуатлыҡ...

Тотош уҡырға 1 187