Һуңғы йылдарҙа халҡыбыҙҙа үҙ тарихы, атай-олатайҙарҙың ҡанлы көрәше, данлы үткәне менән ҡыҙыҡһыныу артҡандан-арта. Мәҫәлән, Нефтекама ҡалаһында йәшәгән тарихсы, яҙыусы, йәмәғәт эшмәкәре Фәнил Шәриповтың был йүнәлештәге эшмәкәрлеге берәүҙе лә һоҡландырмай ҡалмайҙыр. Ул милли азатлыҡ хәрәкәтендә ҡатнашҡан Муллайән Халиҡовтың исемен халыҡҡа ҡайтарыуға тос өлөш индерҙе. Архив документтарына, олатаһының, ауыл ҡарттарының, туғандарының иҫтәлектәренә таянып, шәхестең тормошона һәм эшмәкәрлегенә арналған бихисап мәҡәлә яҙҙы, китаптары донъя күрҙе.
Фәнил Йәмғетдин улы – ҙур ихтирамға лайыҡ кеше. Уның башҡарған эштәре үҙаңыбыҙҙы үҫтереүгә, йәш быуынды милли рухта тәрбиәләүгә, уларға халҡыбыҙ тарихын еткереүгә ҡайтып ҡала. Тарихсы, этнограф, тыуған яҡты өйрәнеүсе булараҡ, замандашыбыҙ Ҡаңлы ырыуы тарихын, шәжәрәһен тулыһынса тергеҙҙе. Көнбайыш һәм төньяҡ-көнбайыш ырыу-ҡәбилә составына, уның үткәненә арнап, шул уҡ ваҡытта шәжәрә төҙөүселәргә булышлыҡ ҡылыу маҡсатында “Үҙ асылыңа ҡайтыу” тип аталған күләмле китап, Салауат Юлаев менән Ҡаранай Моратовтың яуҙашы, Ҡаңлы улысы старшинаһы Минәй Солтоҡов тураһында тарихи-документаль повесть яҙып нәшер итте. Данлы ырыуыбыҙҙың вәкиле булараҡ, Фәнил Йәмғетдин улы үҙе лә шәжәрәһен, нәҫел ептәрен яттан белә.
Тағы ла бер асыш: ул ҡала халҡы онота башлаған, йәш быуынға билдәле булмаған шәхес, БАССР-ҙың атҡаҙанған артисы, үткән быуаттың 60 – 70-се йылдарында тамашасы һөйөүен яулаған Нефтекама халыҡ театры актеры Фәнәүи Шәрипов хаҡында хәтерҙе яңыртты. Сәхнә оҫтаһы тураһында бай мәғлүмәт тупланғас, уның тыуыуына 90 йыл тулыу айҡанлы урындағы башҡорт гимназияһында күркәм сара үтте. Өҫтәүенә актер йәшәгән йортҡа иҫтәлекле таҡтаташ ҡуйыу ҡаралған.
Әҙәби ижад даирәһе ифрат киң Фәнил Йәмғетдин улының. Проза, поэзия, драматургия өлкәләрендә уңышлы эшләй ул. Әҙәбиәтте бала сағынан һөйә. Ижад юлын шиғыр һәм хикәйәләр яҙыуҙан башлай, һуңыраҡ сәхнә әҫәрҙәренә мөрәжәғәт итә. Бер нисә пьесаһы ҡаланың халыҡ театрында уңышлы уйналды. Дөйөм алғанда, Фәнил Шәрипов – унға яҡын китап авторы. Публицистик мәҡәләләре, очерктары гәзит-журналдарҙа баҫылып тора. Рәсәйҙең, Башҡортостандың Яҙыусылар союзы, Нефтекама башҡорттары ҡоролтайы башҡарма комитеты, “Берҙәм Рәсәй” ойошмаһы ағзаһы булараҡ, дәүләт, йәмәғәт эштәрендә әүҙем ҡатнаша, халыҡ мәнфәғәтен арымай-талмай яҡлай. Ҡалала башҡорт гимназияһына бина төҙөтөү мәсьәләһен хәл итеүгә күп көс һалған шәхес тә ул.
Фәнил Шәрипов Ҡаңлы башҡорттарының йәмәғәт ойошмаһына етәкселек итә. Йыл һайын ырыуҙаштар ҡорон үткәрә. Был сара – ҡан-ҡәрҙәштәрҙе осраштырыу, көнүҙәк мәсьәләләр хаҡында һөйләшеү, мөһим ҡарарҙар ҡабул итеү, илһөйәрлек рухын нығытыу майҙаны. Фәнил Йәмғетдин улы Шәжәрә байрамдары, мәғариф ойошмаларында төрлө кисәләр үткәреүҙә лә әүҙемлек күрһәтә. “Муллайән Халиҡов” төбәк-ара фонды етәксеһе лә ул. Шәхескә бағышлап ҡала, республика кимәлендә Халиҡов уҡыуҙары, ғилми-ғәмәли конференциялар, семинарҙар, хәтер кисәләре ойоштора. Тынғыһыҙ әйҙәүсе һәр эштә үҙе алдан йөрөй, күңелдәргә дарман өҫтәй, рухландыра.
Күптән түгел Нефтекама дәүләт филармонияһында Халиҡов уҡыуҙарына ун йыл тулыу уңайынан тантаналы кисә булды. Сара Фәнил Йәмғетдин улының олуғ шәхескә арналған сығышы менән башланды. Кисәлә Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы Башҡарма комитеты аппаратының баш белгесе Радик Бәхтиев, төньяҡ башҡорттарының төбәк-ара берләшмәһе рәйесе Рәйес Исмәғилев, Нефтекама башҡорттары ҡоролтайы башҡарма комитеты етәксеһе Азат Үтәкәев ҡатнашты. Аҙаҡ резолюция проекты ҡабул ителде. Унда шундай пункттар бар: арҙаҡлы шәхестең тыуыуына 125 йыл тулыу айҡанлы ҡалала тантаналы йыйылыш үткәреү; исемен мәңгеләштереү уңайынан Нефтекама педагогия колледжы майҙансығында бюсын ҡуйыу; урамдарҙың береһен уның исеме менән атау; тарих һәм тыуған яҡты өйрәнеү музейында бөйөк ырыуҙашыбыҙға арналған мөйөш асыу.
Нефтекама ҡалаһы.
Иҫтә, һаман да иҫтә 25.03.2019 // Шәхестәр
Баҡалылар данлыҡлы яҡташтарын онотмай, йылдар үтеү менән дә уларҙың исемдәрен ҡәҙерләп һаҡлай,...
Тотош уҡырға 1 170
Дандың төбө — хөрмәт 22.03.2019 // Шәхестәр
“Үткән ғүмер — иҫкән ел”, — тиҙәр. Хаҡ һүҙҙер был, бәлки. Иҫкән елгә иҫәп юҡ бит инде. Ғүмер...
Тотош уҡырға 1 318
Вәлидиҙең дуҫы Өсҡайнаҡ 22.03.2019 // Шәхестәр
Әхмәтзәки Вәлидовтың Төркиәләге башҡорт дуҫтарының береһе профессор Әхмәт Зыя Өсҡайнаҡ тураһында...
Тотош уҡырға 1 389
Һәйкәлдәргә лайыҡ исемдәр 22.03.2019 // Шәхестәр
1917–1920 йылдарҙағы Башҡорт милли-азатлыҡ хәрәкәте тарихы, унда ҡатнашҡан эшмәкәрҙәр тураһында...
Тотош уҡырға 21 970
Мостай Кәрим – Ҡазанда 21.03.2019 // Шәхестәр
Донъяла һәм Рәсәйҙә Башҡортостандың халыҡ шағиры Мостай Кәримдең яҡты иҫтәлеген мәңгеләштереүҙе...
Тотош уҡырға 1 123
Башҡортостан йөмһүриәтенең хосуси вәкиле 20.03.2019 // Шәхестәр
Уның исеме архив документтарында йыш осрай....
Тотош уҡырға 1 119
Башҡортостан йөмһүриәтенең хосуси вәкиле 19.03.2019 // Шәхестәр
Уның исеме архив документтарында йыш осрай....
Тотош уҡырға 1 196
Ғорурлығыбыҙ беҙҙең 06.02.2019 // Шәхестәр
Ул һалған эҙҙәр юйылмай. Күгәрсен ере ошо райондың ғына түгел, тотош республиканың тарихында яҡты...
Тотош уҡырға 1 273
Ирҙең даны – иленән, халҡы менән еренән 06.02.2019 // Шәхестәр
Башҡортостандың беренсе президенты, Арҙаҡлы шәхес Мортаза РӘХИМОВҠА – 85 йәш 7 февралдә башҡорт...
Тотош уҡырға 1 435