Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Мал да юҡ, аҡса ла...
Көньяҡ Уралға ике аяҡлы бүреләр ҡайҙан килә?

Ауылда йәшәүселәр күпләп мал тотоп, ниһайәт, табыш ала башланы: кемдер ит һата, икенсеһе — май-ҡоротон. Ысынлап та, ауыл кешеһенә был — йәшәү сығанағы. Әммә көҙ етеү менән мал урлаусылар күбәйә. Ҡарҙың һуң яуыуы ла сәбәпсе быға. Ҡоролоҡ арҡаһында самалы ғына әҙерләнгән бесәнен йәлләп, үлән барҙа хужалар малын ҡырға сығарырға тырыша бит. Ә мал урлаусыларға шул ғына кәрәк тә.

Бындай хәл Әбйәлил районында йыш күҙәтелә. Мәҫәлән, Ишҡолдағы ауыл хужалығы кооперативынан йөҙ баш йылҡының юғалыуы асыҡлана. Тиҙ арала полицияға хәбәр иткәнгә генә бурҙарҙың эҙенә төшәләр һәм Ырымбур өлкәһенән малды ҡыуып алып ҡайталар.
Күңелһеҙ осраҡтар бигерәк тә сит төбәккә йәки районға яҡын урынлашҡан ауылдарҙа йыш күҙәтелә. Бурҙар халыҡ йоҡлағас, таңға ҡарай әүҙемләшеүсән. Шуны ла оноторға ярамай: күпләп мал юғалған ауылда кемдекенә ҡул һуҙырға икәнлеген алдан планлаштырыусылар, йәғни уғрыларҙың шунда йәшәүсе әшнәләре булыуы ихтимал, сөнки ситтән килгәндәр ҡайһы һарайҙа нисә баш һыйыр йәки йылҡы барлығын белмәй.
Ауыл халҡын Урта Азия сауҙагәрҙәренең сәфәре йышайыуы ла шикләндерә. Йәй буйы улар осһоҙға ит йыя, ышаныс яулай. Күптәр, “өйҙән килеп алыусы булғас”, йә “аҡса кәрәк” тип, малын арзан хаҡҡа һатып ебәрә. Шулай уҡ Баймаҡ районы ауылдарында күрше Татарстандан килеп быҙау, һарыҡ һатып алыу йәй буйына күҙәтелде. Кешеләр бер-береһенә алдан әйтеп, уларҙың килеүен көтөп йөрөй.
Кешегә йәшәргә кәрәк, баланы уҡытырға, кейендерергә лә әллә күпме аҡса сарыф ителә. Тик һатып алыусыларҙан алданмаһындар ғына. Күптән түгел шундай мутлашыусы Баймаҡ районының бер ауылында тотолдо. Ғәҙәттәгесә, ситтән мал йыйыусылар килә. Ауыл халҡы, береһен-береһе уҙып, тауарын тапшыра. Мал йыйыусылар иҫәпләшкән аҡса өр-яңы, ҡулда ҡыштырлап ҡына тора, хатта буяу еҫе лә аңҡый, ти. Биш меңлектәр менән хәтәр эре ҡыланып сауҙалаша икән былар. Ҡулына мул ғына аҡса ингән берәү, балаларына тәм-том алайым тип, ауылдағы магазинға бара. Һатыусының зирәклеге арҡаһында ғына аҡсаның ялған булыуы асыҡлана. Тиҙ арала ауыл хакимиәтенә, полицияға хәбәр ителә. Ҡыуанысҡа күрә, кеше алдаусылар ауылдан сығып өлгөрмәй ҡала, малдары ла, үҙҙәре лә ҡулға алына. Әле тикшереү бара.
Ит менән һатыу итеүселәр өйрәнеп бөткән: иң төпкөл ауылдарҙы һайлайҙар, сөнки бында уларҙың документтарын, лицензияларын һораусы юҡ. Ситтән килеүселәргә ышанабыҙ, ҡунаҡсыллыҡ күрһәтәбеҙ, бигерәк тә бер ҡатлы булыуыбыҙҙы һиҙҙерәбеҙ. Ахыр сиктә, терһәкте тешләрҙәй булғанда ғына, аңыбыҙға киләбеҙ. Мал урлауға ла, бүтән енәйәттәр кеүек үк, күмәкләп ҡаршы торғанда, уяу булғанда ғына сик ҡуйырға мөмкин.
Кәримә УСМАНОВА




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 009

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 370

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 3 916

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 3 811

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 175

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 3 390

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 2 932

Йоҡларға ҡурҡам...

Йоҡларға ҡурҡам... 30.03.2019 // Йәмғиәт

Баҡыйлыҡҡа күскәненә тиҫтә йылға яҡын ваҡыт уҙһа ла, әсәйем һуңғы арала төшөмә йыш инә башланы....

Тотош уҡырға 3 504

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була?

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Ҡул эштәре менән булыу, аш-һыу бешереү, бейеү, һүрәт төшөрөү, спорт уйындары... Ә һеҙҙең ғаиләнең...

Тотош уҡырға 1 893

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә 29.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостандың 100 йыллығына арналған саралар дауам итә. Бөгөн, мәҫәлән, Хәйбулла районы үҙәге...

Тотош уҡырға 1 912

Сарыҡ нисек тегелә?

Сарыҡ нисек тегелә? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы тарих һәм тыуған яҡты өйрәнеү музейында башҡорттоң традицион аяҡ кейеме – сарыҡ тегеү буйынса...

Тотош уҡырға 2 072

15 апрелдә башлана

15 апрелдә башлана 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы районы хакимиәтендә подъездарҙы төҙөкләндереү буйынса республика программаһының тормошҡа...

Тотош уҡырға 1 840