Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Ҡанаттар осҡанда нығый

Ғәли Ишмырҙиндың ҡаһарманлығы яңы еңеүҙәргә дәртләндерә.

Һеҙ беренсе башҡорт осоусыһының кем икәнен беләһегеҙме? Ғәли Мөхәмәтйән улы Ишмырҙин – Өфө аэроклубының тәүге етәксеһе генә түгел, егерме дүрт Советтар Союзы геройын үҫтергән шәхес тә. Күптән түгел Ғәли Ишмырҙиндың кескәй Ватаны Ауырғазы районының Мораҙым ауылында уның иҫтәлегенә Республика көрәш турниры үтте.

Ғорурланырлыҡ урын бар

Башҡортостандың төрлө район-ҡала­ларынан йыйылған йәш спортсыларҙы Ауырғазы районы хакимиәте башлығы Зөфәр Йәүҙәт улы Иҙрисов сә­ләм­ләне һәм, Ғәли Ишмыр­ҙинды республикабыҙҙың милли батырына тиңләп, яҡташ­тары араһында уның әһә­миәтлеген билдәләне:
– Бөгөн кемдең хөрмәтенә, иҫтәлегенә көрәшкәнегеҙҙе онотмағыҙ. Был спорт төрөнә килгәндә, ғорур­ланырлыҡ урын бар: беҙҙең күҙ алдыбыҙҙа егеттәребеҙ Рәсәй чемпиондары һәм призерзары булды. Рушан Ильясов, Рәмил Ғә­лимовты “тере легенда” тип ауыҙ тултырып әйтә алабыҙ. Уларҙың еңеүендә остаздары Вәсил Искәндәр улы Ильясов­тың ты­рышлығы баһалап бөткөһөҙ, – тине ул.

– Көрәш турнирының Баш­ҡорт­остан Республикаһының 100 йыллығына арналыуы ла – тарихи мәл. Һеҙҙең арала буласаҡ чемпиондар баҫып тороуына шигем юҡ. Осоусылар ҙа тырыш, ныҡыш булған, улар­ҙан ҡалышмауығыҙҙы теләйем, – тине билдәле йәмәғәт эш­мәкәре, Мең ырыуы башҡорт­тары ойошмаһы рәйесе урынбаҫары Әхнәф Тимербулатов һәм ярыш һуңында, төп урындарҙан тыш, көрәшселәргә “Мең ырыуының йәш батыры” исеме лә биреләсәге хаҡында хәбәр итте.

Иң шәп тренер – Мораҙымдан

Көрәш турнирын асыу танта­наһының тағы бер иҫтәлекле мәле Илдус Нәҙершинға “Баш­ҡортостандың иң яҡшы тренеры” таныҡлығын тапшырыу булды. Мәртәбәле исем алған тренер ихлас шатлығын йәшермәне.

– Был – берәү һуғыш яланында яугир була алмағандай, миңә балаларын ышанып тапшырған ата-әсәләрҙең, гел ярҙам ҡулы һуҙырға әҙер уҡытыусыларҙың уртаҡ хеҙмәт емеше. Егеттәрҙең һәләтен үҫтерге, уларҙа спортҡа, сәләмәт тормошҡа һөйөү уятҡы килә. Был йүнәлештә артабан да эшләйәсәкбеҙ, – тине ул.

Төп һүҙҙәр әйтелде, тәбрик­ләүҙәр еткерелде, Башҡортос­тан флагы күтәрелде, бәйгегә лә сират етте. Ҡарап тороуға кескәй, хатта сибек тойолған йәш спортсылар ихлас айҡаша майҙан уртаһында. Араларында ҡыҙҙарҙың бихисап икәнлеге һоҡландыра. Һәр береһе үтә етди. Был уларҙың үҙ шөғөл­дәренә күңел биреп, яуаплы ҡарауҙары хаҡында һөйләй. Шулар араһында иң-иңдәре кемдәр, былар хаҡында бәйге аҙағында билдәле булыр.
Ҡанаттар осҡанда нығый

Күккә ынтылған самолет

Көрәш турниры уҙған Мора­ҙым ауыл мәҙәниәт йорто тыуған яҡты өйрәнеү музейы һәм бай китапханаһы менән иғтибарҙы йәлеп итә. Музейҙа һаҡланған үҙенсәлекле экспо­нат­тарҙың береһе – Хәләф Ризәповтың “Күккә ынтылған самолет” картинаһы. Унда Мо­ра­ҙым ауылы халҡының хәте­рендә мәңге уйылып ҡалған 2003 йылдағы һабантуй һүрәт­ләнгән. Ябай һабантуй булмай ул, сөнки тап ошо байрамда осоусы Ғәли Ишмырҙиндың тыуыуына 100 йыл тулыу айҡанлы самолет-һәйкәл ҡуйыла.

Илгә егерме дүрт Советтар Союзы геройын биргән Ғәли Ишмырҙин хаҡында айырым яҙып үтмәү мөмкин түгел. Ул 1903 йылдың 15 мартында Ауырғазы районының Мораҙым ауылында ярлы крәҫтиән ғаилә­һендә донъяға килә. Ун ете йәше тулыр-тулмаҫтан буласаҡ осоусы үҙ теләге менән Ҡыҙыл әрмегә алына, айырым Баш­ҡорт атыусылар бригадаһы­на яҙыла, бер нисә яу нөктәлә­рен­дә ҡатнаша. Тиҙҙән йәш һал­даттың тырышлыҡтары те­йе­шенсә баһалана, ул тәүҙә Ба­ҡы ҡалаһына, аҙаҡ Тифлис­ҡа командирҙар әҙерләү мәктә­бенә уҡырға ебәрелә. 1930 йылда Борисоглебск ҡалаһындағы осоусылар мәктәбен тамам­лағас, Ғәли Ишмырҙинды Ырым­бурҙағы осоусылар мәк­тәбенә йүнәлтәләр. Башҡорт осоусыһы шул замандағы иң һәйбәт белгестәрҙең береһе булараҡ таныла, әммә сәйәси золом уны урап үтмәй, Ишмырҙин 1937 йылда ҡулға алына. Сталин террорының ҡара ҡанаты уның ғаиләһе өҫтөндә лә елпенә: ҡатыны өс балаһы менән урамда тороп ҡалырға мәжбүр була. Бәхеткә, ярты йылдан Ғәли Ишмыр­ҙинды аҡлайҙар, 1940 йылға уны капитан, авиация етәксеһе итеп үрләтәләр. Бөйөк Ватан һуғышы башында башҡорт аэроклубтарынан йөҙләгән осоусы илде һаҡларға ебәрелә, шуларҙың егерме дүрте Советтар Союзы Геройы исеменә лайыҡ була. Һуғыш йылдарында Ғәли Ишмырҙин фронт өсөн осоусы кадрҙар әҙерләү өҫтөн­дә ҙур эш башҡара, әммә, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, 1942 йылда самолеты 30 метр бейеклеккә күтәрелгән ерҙән ҡолап төшә. Ошолай өҙөлә легендар осоу­сының ғүмере, әммә һүнмәҫ даны ҡала. Ғәли Мөхәмәтйән улы Ишмырҙиндың яҡты иҫтәлегенә тап төшөрмәй яҡташтарының беҙ һүҙ алып барған Республика көрәш турнирын ойоштороуы – быға асыҡ дәлил.

Кем еңеүсе?

Бәйге булғас, еңеүсеһе лә билдәләнә. Көрәш турнирының тулҡынландырғыс, еңеүселәрҙе иғлан итеү, уларға иҫтәлекле бүләктәр тапшырыу мәле етте. Бына улар иң-иңдәр: үҙ ауыр­лыҡ категория­һында Ауырғазы районының Таштамаҡ ауылынан Юлианна Семенова, Мораҙым­дан Әлфинә Большакова, Айзилә Хә­бибуллина, Луиза һәм Нилә Нәҙер­шиналар; Өфөнән Дарья Ниғмәтуллина, Стәрлетамаҡ ҡалаһынан Камила Хафизова, Анжелика Иванова, Ауырғазынан Фирүзә Фәйзуллина, Олеся Семенова, Ангелина Арыҫланова, Стәрлетамаҡтан Алена Самардакова, Анна Панаева.

Егеттәр араһында ауырға­зылар Азамат Миңлеғолов, Кирилл Васильев, Байрас Назаров, Искәндәр Һатлыҡов, Семен Семенов, Алмаз Рәхмә­туллин, Булат Әбйәлилов, Илназ Шәмсетдинов, Никита Сидоров, Умар Самадов, Рәмил Байымов, Дәүләкәндән Данил Булатов, Данил Иҙрисов, Илназ Сафин, Кинйә Хәлиуллин, Алмаз Шәйғәрҙәнов, Өфөнән Виталий Евстигнеев, Марат Хафизов, Дмитрий Устеменко һәм башҡалар бил бирмәне.
“Мең ырыуының йәш батыры” исеменә Әлфинә Большакова, Егор Ошпидов, Дмитрий Устеменко, Кинйә Хәлиуллин, Юлианна Семенова һәм башҡалар лайыҡ тип табылды. Улар Мең ырыуы баш­ҡорттары ойош­маһынан Маҡ­тау ҡағыҙы һәм бүләктәр алды.

Беренсе башҡорт осоусыһы Ғәли Ишмырҙин иҫтәлегенә үткәрелгән Республика көрәш турниры ысын-ысынында рух һәм сәм байрамына әүерелде, ә шәхсән миндә “Батырҙар төйәге икән Ауырғазы” тигән фекер яралды. Быға тап ошо төбәктән Рәсәй чемпиондары, иң яҡшы тренерҙар сығыуы, ярышта еңеү яулаған уҡыусы­ларҙың күпселеге Ауыр­ғазы районы ауылдарынан булыуы һәм, әлбиттә, Ғәли Ишмыр­ҙиндың ҡаһарман­лығы сәбәпсе. Ҡайтыр яҡҡа ҡуҙғалғанда тау башындағы күккә ашҡынған самолет ҡанаттарын күңелле елпеп, һауа винтын зыйлатып оҙатып ҡалды, бындағы йәш батырҙарҙы ошо һәйкәл дә бейек осоштарға, яңы еңеүҙәргә елкендереүендә тамсы ла шигем юҡ.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 008

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 368

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 3 916

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 3 811

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 175

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 3 390

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 2 932

Йоҡларға ҡурҡам...

Йоҡларға ҡурҡам... 30.03.2019 // Йәмғиәт

Баҡыйлыҡҡа күскәненә тиҫтә йылға яҡын ваҡыт уҙһа ла, әсәйем һуңғы арала төшөмә йыш инә башланы....

Тотош уҡырға 3 504

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була?

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Ҡул эштәре менән булыу, аш-һыу бешереү, бейеү, һүрәт төшөрөү, спорт уйындары... Ә һеҙҙең ғаиләнең...

Тотош уҡырға 1 893

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә 29.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостандың 100 йыллығына арналған саралар дауам итә. Бөгөн, мәҫәлән, Хәйбулла районы үҙәге...

Тотош уҡырға 1 912

Сарыҡ нисек тегелә?

Сарыҡ нисек тегелә? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы тарих һәм тыуған яҡты өйрәнеү музейында башҡорттоң традицион аяҡ кейеме – сарыҡ тегеү буйынса...

Тотош уҡырға 2 072

15 апрелдә башлана

15 апрелдә башлана 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы районы хакимиәтендә подъездарҙы төҙөкләндереү буйынса республика программаһының тормошҡа...

Тотош уҡырға 1 840