Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Тел менән һөйләгәнсе, ҡул менән эшләп күрһәт
Тел менән һөйләгәнсе, ҡул менән эшләп күрһәт Башҡортостаныбыҙҙың пайтәхете Өфө донъя сәйәси тормошоноң үҙәгенә әйләнеп барамы, әйтәгүр, юҡһа унда дәрәжәле йыйындар быйыл ғына шул ҡәҙәре уҙғарылмаҫ ине. Әлбиттә, хәҙергесә атамалар йөрөтөүсе осрашыу-йыйындарҙың һәр ҡайһыһының үҙ ҡоласы, үҙ ниәте тигәндәй… Ләкин, кемдәр һәм ниндәй маҡсаттар менән генә ҡор ойоштормаһын, һөйләшеүҙәр, нигеҙҙә, “халыҡ һүҙен ташлама”, “кәңәшле ил тарҡалмаҫ” тигәнерәк иҫкермәҫ ҡағиҙәгә таяна.

Бөтә донъя башҡорттарының сираттағы ҡоролтайын быйыл Өфө ҡабул итеп оҙатып торған бүтән форумдар менән сағыштырыу — әҙәпкә көс килтерерҙәй ғәмәл, шул уҡ ваҡытта осрашыуҙарҙың июлдә уҙғаны ла, әлеге ҡырпағайҙағыһы ла ауаздаш хәстәрҙәр — ил-дәүләт, халыҡтарҙың бөгөнгө хәле, иртәгәһе көнө һәм яҙмышы тураһында уйланыуҙар ме­нән тулы булды, шикелле. Көнитмеш Еребеҙ — сикһеҙ ғаләм түгел, тимәк, ундағы мәсьә­ләләрҙең көллөһө лә һәр кемдең бөгөнгөһөнә, алдағы көнөнә ҡағылмай булмай.
Нәүбәттәге ҡоролтай яҡты көндөң тоҡос­ланған, ҡыш һыуығының яғаны матҡып алған мәленә тура килде. Йәнә лә ҡар көсәйеп, буран шашып китте. Йыйынды ойоштороусылар: “Көн көнгә оҡшап тыумаҫ, көн һайын ҡояш булмаҫ”, — тигән аҡылға таянғандыр, шәт. Һәр хәлдә, ҡоролтай эшен дәртле генә башлап ебәрҙе һәм ошо эшлекле кәйеф, ойоштороуҙағы бәғзе ҡытыршылыҡтарға бигүк төртөлмәй, йыйын аҙағынаса һаҡланды.
Мәртәбәгә дәғүә итеүсе ғәмәлдәр, ҡағиҙә булараҡ, республиканың юғары етәкселә­ренең ҡатнашлығыһыҙ үтмәй. Был юлы ла ҡоролтай делегаттары Башҡортостандың Башлығы Рөстәм Хәмитовты, Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай Рәйесе Константин Толкачевты, Федерация Советы ағзаларын һәм Дәүләт Думаһы депутаттарын, Хөкүмәт вәкилдәрен күрә, улар менән аралаша алды. Күргәҙмәләр, ҡоласлы мәҙәни саралар — беҙҙә, шөкөр, был йәһәттән дә маһирлыҡ бар.
Ләкин, йыйындарға тантаналы төҫ һәм байрам кәйефе бирергә ни ҡәҙәре генә ҡырсынма, ул төп тәғәйенләнешенән — кәңәш ҡороу һәм эште яйға һалыу маҡсатынан — тайпылырға тейеш түгел.
Башҡорт ҡәүеменең һәм, ғөмүмән, Башҡорт­остандың ҡан тамырын ҡапшар, йөрәк ҡағышына ҡолаҡ һалыр йыйындар, мөҙҙәтенә ҡарап, ни өсөн саҡырыла икән? Ошондай ҡоролтайҙарҙың өсәүһендә миңә ҡатнашыу насип булды һәм уларҙа күтәрелгән мәсьәләләрҙең өлгөрөп еткәнлеген, ҡарарҙар, резолюциялар, мөрәжәғәттәрҙең иғтибарға алыныу-алынмауын баһалар мөмкинлегем барҙыр, тием. Ҡоролтайҙар һайын иғтибар үҙәгенә алынып, ҡабат-ҡабат әйтелеп килеүсе төп фекер — тел, мәҙәниәт, ер-һыу, дөйөм­ләштереп алғанда, халыҡ һәм ил яҙмышы. Һөйләшеү, ғәҙәттә, ошо даирәлә урала. Һәр йыйынға, белгес-эксперттар зиһене менән һәм дәүләт органдары ҡатнашлығында, етди генә, урынлы кеүек тойолған документтар әҙерләнә. Уларҙың мөһимлеге шик тыуҙырмай, ләкин бойомға ашырыуҙа эҙмә-эҙлеклелек һәм ныҡыш­малылыҡтың булмауы хафаландыра. Был “Башҡортостан Респуб­ликаһы халыҡтары телдәре тураһында”ғы Законға ла, башҡорт телен, дәүләт теле булараҡ, республика мәктәптәрендә уҡытыуға ла, туҙҙырылып ташланған ауыл хужалығы ерҙәренең яҙмышына ла, урман, һыуҙарға ла ҡағыла. Һанап ултырыуымдың сәбәбе шунан: ошо мәсьәләләр тел осонда тиҫтәләрсә йыл йөрөй, “давай-давай!” тигән һөрән күптән теңкәне ҡоротто, әммә улар ҡоролтайҙан ҡоролтайға күсә килә. Халыҡ әйтмешләй, һаман берәүҙең — ҡулы, икенсенең теле эшләй. Иң көнүҙәк мәсьәләләрҙең дә, хәл ителеү тапмай, йылдан-йылға, хатта быуындан-быуынға йөрөүе лә йәмәғәт ойошмаһы менән хакимлыҡ органдарының арҡаҙашлыҡ күрһәтеүгә һәләтле булмауын дәлилләйме ни?
Республика Башлығының ҡотлау һүҙе һәм ҡоролтайға фатихаһы, традицион рәүештә, дөйөмләштерелгән йөкмәткеле булһа ла, “Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы” халыҡ-ара йәмәғәт берекмәләре Башҡарма комитеты рәйесе, бер үк ваҡытта Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтайҙың Урындағы үҙидара, граждандар йәмғиәте институттарын үҫтереү һәм киң мәғлүмәт саралары буйынса комитеты рәйесе, тәжрибәле сәйәсмән Румил Аҙнабаевтың хисап биреү доклады, бойомға ашырылғанынан бигерәк, башҡарылмаған эштәргә байҡау яһарға һәм баһа бирергә тейеш ине. Делегаттар иһә һис кемгә лә төбәлмәгән зарланыу, ритуаль саҡырыуҙар, хатта нимәгәлер маһа­йыу һүҙҙәре менән хушһынырға мәжбүр булды. Дөрөҫ, секциялар ултырыштарында һүҙ башлыса факттарға нигеҙләнеп алып барылды. Был ҡоролтай эшенә тормошсанлыҡ биргәндәй булды. Мин, мәҫәлән, бәлки, ысын эшлеклелек мөхитен тойормон тип, эшҡыуарлыҡ һәм туризм мәсьәләләре буйынса секцияға инеп ултырҙым. Ауыл хужалығы министры Николай Коваленко, Эшҡыуарлыҡ һәм туризм буйынса дәүләт комитеты рәйесе Вячеслав Ғиләжетдинов, бер генә проблеманы ла күтәрмәй, залдағыларҙы уңыштар, финанслау, инвестиция һандары менән күмеп ташлаһа, ер һәм мөлкәт мөнәсәбәттәре министры урынбаҫары Азамат Хәсәнов башлыса тәжрибәле деле­гаттарға ниндәйҙер инструктив документты уҡып ялҡытты. Формаль фекерләшеүгә, ярай ҙа, Силәбе өлкәһенең Арғаяш районынан килгән крәҫтиән (фермер) хужалығы етәксеһе Марат Камалов менән Ауыл хужалығы етештереүселәренең республика ассоциацияһы рәйесе, иҡтисад фәндәре докторы Зифҡәт Сәйетғәлиевтең сығыштары йән өргәндәй булды. Ғалим һәм йәмәғәт эшмәкәре Рәсәй, Башҡортостан фермерҙары менән Франция, Финляндия, Яңы Зеландия фермер­ҙары эшмәкәрлегендәге сағыштыр­ғыһыҙ айырма миҫалында үҙе­беҙҙәге бөтөнләй файҙаланылмаған мөмкинлектәрҙе күрһәтергә тырышты. Тел менән һөйләгәнсе, ысындан да, ҡул менән эшләп күрһәтеү отошлораҡ бит. Хәйер, өлгө алырҙай миҫалдар үҙебеҙҙең райондарҙа ла бар.
Әлегә һаман хәбәр һөйләү, теләк теләү өҫтөнлөк ала. Кемделер әүҙемерәк булырға саҡырабыҙ, ә үҙебеҙ ихласлап эш күрһәтергә ашыҡмайбыҙ. Халыҡтың: “Эҙләгән ҡорт бал табыр, эшләгән кеше мал табыр”, — тигән хаҡ һүҙен ысындан да ҡоро һүҙ итеп кенә ҡалдырҙыҡ. Әүәлгерәкке яҙмаларымда әйтә килгәнемсә, йөмһүриәттә формаль саралар, кәйеф-сафа, ғәҙәти тормош менән уртаҡлығы булмаған байрамдар, ғәҙәттәр ишәйә. Тәрбиә, әхлаҡ, хеҙмәткә өйрәтеү, ғаилә һ.б. мәсьәләләр, дәүләттең институциональ бурыстарынан ситләтелеп, юридик вәкәләттәре булмаған ағинәйҙәр, әхирәттәр ҡорҙары ҡарамағына тапшырыла. Әйткәндәй, ауыл ерендәге емереклекте, эшһеҙлекте, инфраструктура һәләкәтен, эскелекте, көсәйә барыусы оғролоҡто олоғайған ҡатын-ҡыҙҙың оялтыуы, мәсеттәрҙәге вәғәздәр, урынлы-урынһыҙ уҡылған мөнәжәттәр менән генә еңеү мөмкин түгел. Ҡоролтайҙа йәштәргә заман талап иткән, башлыса техника, математика, физика, банк-финанс эшмәкәрлеге, халыҡ-ара юриспруденция, дипломатия буйынса белемдәр биреү мәсьәләһе, ғөмүмән, онотолдо. Йәл. Теләк булһа, әмәле лә табылыр ине, әммә беҙ ошо әмәл тураһында онотоп ғүмер үткәрәбеҙ.
…Ҡоролтайҙағы һуңғы һүҙҙәрҙе ишетеп, бер дәүләттәге ике гимн менән әҫәрләнеп, хәҙер инде донъя сәйәсәте сәхифәһенә инеп ҡалған Конгресс-холл бинаһынан урамға сығыуға быйылғы тәүге буран, һыртына эйәр һалдырмаҫҡа ярһыған тай-тулаҡ һымаҡ, уғата ҡоторғайны. Нишләйһең, тәбиғәттең мәрхәмәтен дә, нәфрәтен дә һорап алмайһың. Уның — үҙ ҡанундары, беҙҙең — үҙ яҙмышыбыҙ. Бөгөн елгә бирешһәк, иртәгә дауылдың аяҡтан йығыуы ихтимал. Шуға күрә, тамырҙарыбыҙҙы тыуған ергә нығытып, ҡуйы урман булып, бергә-бергә йәшәүҙән бүтән сара ҡалмай. Һүҙ менән елпәңләмәйек, бәлки тотоноп башҡарған эштәр менән йәшәйек.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар

Изгелек күрһәт тә бушлай киноға, бассейнға, музейға бар 01.04.2019 // Йәмғиәт

Һуңғы ваҡытта ирекмәндәр хәрәкәте беҙҙең тормошобоҙҙа һиҙелерлек урын биләй....

Тотош уҡырға 4 009

Һыу инергә ваҡыт етте...

Һыу инергә ваҡыт етте... 01.04.2019 // Йәмғиәт

6 апрелдә Өфө ҡалаһындағы Үҙәк баҙар янындағы Һалдат күленә килһәгеҙ, үкенмәҫһегеҙ. Унда тәүлек...

Тотош уҡырға 3 370

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә

Мөхәббәт менән бәхет гел бергә 31.03.2019 // Йәмғиәт

– Мөхәббәт ҡайҙа юғала? – тип һораған атаһынан бәләкәй Бәхет. – Үлә. Кешеләр булғанды ҡәҙерләмәй,...

Тотош уҡырға 3 916

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..."

"Ҡайһылай оятҡа ҡалдым..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Асыу, ярһыу кешенең бөтөн тәнен, күңелен ялмап алыусан. Шуға әҙәм балаһының бындай осраҡта...

Тотош уҡырға 3 811

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп

Ризыҡ менән бергә өмөт-ышаныс өләшеп 31.03.2019 // Йәмғиәт

Ирекмәндәр Сибайҙа өс айҙан ашыу инде “Йәшәү ризығы” тип аталған мәрхәмәтлек акцияһы үткәрә: ауыр...

Тотош уҡырға 3 175

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..."

"Аҙыҡтың өлөшөн генә һалыр инем..." 31.03.2019 // Йәмғиәт

Имам-хатип мәсеткә вәғәз һөйләргә килһә, унда бер генә кеше – йәш көтөүсе – ултыра, ти....

Тотош уҡырға 3 390

135 мең граждан саҡырыла

135 мең граждан саҡырыла 31.03.2019 // Йәмғиәт

Рәсәй Президенты хәрби хеҙмәткә яҙғы саҡырылыш тураһында указға ҡул ҡуйҙы. Ул кисә, 30 мартта,...

Тотош уҡырға 2 932

Йоҡларға ҡурҡам...

Йоҡларға ҡурҡам... 30.03.2019 // Йәмғиәт

Баҡыйлыҡҡа күскәненә тиҫтә йылға яҡын ваҡыт уҙһа ла, әсәйем һуңғы арала төшөмә йыш инә башланы....

Тотош уҡырға 3 504

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була?

Йәкшәмбелә ғаилә менән ҡайҙа барырға була? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Ҡул эштәре менән булыу, аш-һыу бешереү, бейеү, һүрәт төшөрөү, спорт уйындары... Ә һеҙҙең ғаиләнең...

Тотош уҡырға 1 893

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә

"Мин Хәйбулланан!" тип ғорурланыр йәштәр ҙә 29.03.2019 // Йәмғиәт

Башҡортостандың 100 йыллығына арналған саралар дауам итә. Бөгөн, мәҫәлән, Хәйбулла районы үҙәге...

Тотош уҡырға 1 912

Сарыҡ нисек тегелә?

Сарыҡ нисек тегелә? 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы тарих һәм тыуған яҡты өйрәнеү музейында башҡорттоң традицион аяҡ кейеме – сарыҡ тегеү буйынса...

Тотош уҡырға 2 072

15 апрелдә башлана

15 апрелдә башлана 29.03.2019 // Йәмғиәт

Учалы районы хакимиәтендә подъездарҙы төҙөкләндереү буйынса республика программаһының тормошҡа...

Тотош уҡырға 1 840