Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Ауылдың тарихы бай
Таң атыу менән Сапыҡ исемле егет үҙенең янындағы юлсыларға: “Мин — атайым Шәкирөмбәттең беренсе улы. Ул миңә, атыңды мен дә, үҙеңә бүтән күсенеп йөрөмәҫлек, бер урында йәшәрлек, малдарыңды көтөрлөк ер тап, тип ебәргәйне. Урын таптым. Ошонда ауыл буласаҡ”, — тип әйткән һәм беренсе өй урынын билдәләгән. Ә унан да иртәрәк, 360 йыл элек, хәҙерге Төркмәнстан иле яғында Ҡусҡарөмбәт исемле, милләте билдәһеҙ бер кеше йәшәгән.

Ҡусҡарөмбәт ҡомлоҡта, тау-таш араһында ғаиләһе менән йәшәгәндә, малды туйғансы эсерерлек һыуҙы күрә алмаған, яҙ башында уҡ сыҡҡан, ләкин ҡояш эҫеһендә шунда уҡ ҡатып ҡалған үләндәрҙе күреп зарланған. Мин күргәнде улым күрмәһен тип, улы Шәкирөмбәткә тура төньяҡҡа барырға ҡушҡан: “Унда ҡайҙалыр һыуҙар, үләндәр йәйелеп ятҡан яландар ҙа, бейек үҫеп ултырған ағастар ҙа булырға тейеш. Бар, шундай ерҙе тап та үҙеңә тормош ҡор”.
ХVII быуат аҙағында Сапыҡ исемле иң оло ата-бабабыҙҙың атаһы Шәкирөмбәт, шулай хәҙерге Башҡортостан еренә килеп етеп, беҙҙең яландарға, урмандарға, йылғаларға һоҡланып йәшәргә ҡалған, был яҡтағы бер ҡыҙға өйләнгән...
Былтыр ауылыбыҙҙа Шәжәрә байрамы үтте. Һәр өй алдында нәҫелдәренең шәжәрәһен күрҙек. Дөрөҫ, һәр нәҫел тик ир юлынан башлана ла ир юлы менән бара. Ләкин ҡыҙ балалар тыуҙымы, уларҙың алдағы яҙмышы, кемгә тормошҡа сығып, ҡайһы нәҫелде көсәйтеүе билдәһеҙ. Әгәр ҙә айырым-айырым шәжәрәләр төҙөлгәндә, ҡатын-ҡыҙ тураһында мәғлүмәт индерелмәһә, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, ваҡыт үткәс, улар иҫтән сыға. Шуға ла Шәкирөмбәттең балаларының әсәләре ҡайһы тарафтан, ҡайһы нәҫелдән икәнлеге билдәһеҙ.
Районыбыҙҙа башҡорт ауылдары күп, бай тарихлылары бөтөн Башҡортостаныбыҙға билдәле, ләкин фәҡәт биш ауыл тураһында ғына китап баҫылған. “Туйөмбәт”, “Тәүәкән”, “Хоҙайбирҙин”, “Йомағужа” һәм “Сапыҡ” (һәр береһе ауыл исемен аңлата) — шуға асыҡ миҫал. Ауыл тураһында китап яҙыу, әлбиттә, еңел эш түгел. Бер шәжәрәне дөрөҫ төҙөү өсөн күпме эҙләнеү кәрәк. Баҫмала Сапыҡ ауылында йәшәгән кешеләрҙең береһенең дә исеме төшөп ҡалмаған. Ә тарихта юғалып ҡалған ҡатын-ҡыҙҙар унда бармы? Бәхеткә күрә, һәр ҡыҙ-ҡатын тураһында ентекләп яҙылған. Өләсәй, ҡартәсәйҙәрҙең ырыуы ла бирелгән.
Мәрхүм Фәтих Азаматовтың “Сапыҡ” китабын әҙерләп сығарыуға һалған көсө бик ҙур. Ләкин ул беҙҙең ауылға килеп китап яҙа башламаған бит. Был ауыр эште башлап ебәргән, уның менән кәңәшләшкән, баҫтырған, Өфөлә йәшәгән һәм эшләгән ауылдашыбыҙ Әхмәҙей Таһир улы Ибраһимов ауылыбыҙ халҡына онотмаҫлыҡ, мәңгелек бүләк эшләне.
Алда әйтеүемсә, Шәкирөмбәттең беренсе улы — Сапыҡ. Унан кесерәктәре — Дәүләтҡол, Сәйетҡол, Түләбай, Ҡотлобай, Ҡотлоғол. Сапыҡ туғандарҙың осрашыу урынына әйләнә. Унда төрлө мәсьәләләр хәл ителә. Баҙар барлыҡҡа килә. Баҙарға урыҫтар, сыуаштар, татарҙар ҙа килә башлай. Хатта ҡаҙаҡтарҙың, ҡырғыҙҙарҙың дөйәләре күренә.
Баҙарҙың ауыл тормошонда ҙур урын тотоуы шунан билдәле: уға йөрөр өсөн Эйек йылғаһының көнсығышы буйлап юл барлыҡҡа килә. Оло юл һалыныуы, почта һәм телеграф булыуы, дауахана асылыуы ауылдың данын, көсөн күрһәтә. Әйткәндәй, ХVIII быуаттың аҙағына беҙҙә 13 өй булып 90 кеше йәшәһә, хәҙер 59 йортта 183 кеше ғүмер итә.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






"Иҙел башы" менән "Арғымаҡ" осрашһа...

"Иҙел башы" менән "Арғымаҡ" осрашһа... 30.03.2019 // Әҙәбиәт

Белорет районының Абҙаҡ мәктәбендә әҙиптәр менән осрашыуҙар даими үтеп тора....

Тотош уҡырға 1 676

Шәйехзада БАБИЧ Өмөт ҡайнап, ташып күкрәгемдән, Көтәм тиҙҙән аҡ көн тыуғанын...

Шәйехзада БАБИЧ Өмөт ҡайнап, ташып күкрәгемдән, Көтәм тиҙҙән аҡ көн тыуғанын... 29.03.2019 // Әҙәбиәт

28 мартта Башҡортостан Автономияһы көрәшсеһе, азатлыҡ йырсыһы, башҡорт халҡының арҙаҡлы улы, шағир...

Тотош уҡырға 2 046

Беҙ “Пионер”ҙа тәрбиәләндек!

Беҙ “Пионер”ҙа тәрбиәләндек! 29.03.2019 // Әҙәбиәт

Мин бәләкәй саҡта ул журнал “Пионер” тип атала ине. Беҙ уны шул тиклем яратып, көтөп алып уҡыныҡ....

Тотош уҡырға 1 567

Бала саҡ иле баҫмаһы

Бала саҡ иле баҫмаһы 29.03.2019 // Әҙәбиәт

Алыҫ 1929 йылдың мартында Башҡортостан балалары “Керпе” тип аталған йөкмәткеле һәм ҡыҙыҡлы...

Тотош уҡырға 1 769

Тоғролоҡта ғына ул дуҫлыҡ бар, Тик дуҫлыҡта ғына хаҡлыҡ бар

Тоғролоҡта ғына ул дуҫлыҡ бар, Тик дуҫлыҡта ғына хаҡлыҡ бар 27.03.2019 // Әҙәбиәт

Башҡортостан – тиңдәргә-тиң илем, Һиндә һалдыҡ дуҫлыҡ һарайын. Таңдай балҡып һинең килер көнөң,...

Тотош уҡырға 1 595

“Китапты йөкмәткеһе өсөн уҡымайым”
Каникул тылсымға бай булмаҡсы

Каникул тылсымға бай булмаҡсы 23.03.2019 // Әҙәбиәт

Учалыла “Бөйөк тылсымсы – театр” тип исемләнгән балалар китабы аҙналығы башланды....

Тотош уҡырға 1 449

“Башҡортостан – баш йортобоҙ”

“Башҡортостан – баш йортобоҙ” 22.03.2019 // Әҙәбиәт

Зәйнәб Биишева исемендәге Башҡортостан “Китап” нәшриәтендә уҙған түңәрәк өҫтәл ошолай атала....

Тотош уҡырға 1 505

Һин дә флешмобҡа ҡушыл!

Һин дә флешмобҡа ҡушыл! 21.03.2019 // Әҙәбиәт

Бөгөн – Бөтә донъя шиғриәт көнө. Уның тарихы тамырҙары менән 1999 йылға барып тоташа: Францияның...

Тотош уҡырға 1 406

Яҡтыкүлгә яҡтылыҡ өҫтәп

Яҡтыкүлгә яҡтылыҡ өҫтәп 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Әле Әбйәлил районының Яҡтыкүл шифаханаһында бер төркөм яҙыусылар һаулығын нығыта, ял итә. Ошо...

Тотош уҡырға 1 661

Әҙәбиәт һөйөүселәрҙе "Бабич" бергә тупланы

Әҙәбиәт һөйөүселәрҙе "Бабич" бергә тупланы 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Баймаҡ биләмә-ара үҙәк китапханаһында әҙәбиәт һөйөүселәр һәм яҙыусылар араһында йылы күпер һалыуға...

Тотош уҡырға 1 400

Фәнзил САНЪЯРОВ:  "Меңйыллыҡтар ҡайҙа барғанда ла, Уралымда йәшәр шиғриәт!"

Фәнзил САНЪЯРОВ: "Меңйыллыҡтар ҡайҙа барғанда ла, Уралымда йәшәр шиғриәт!" 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Ҡоролтайға әҙерләнәм Башҡорттарым Йәнә ҡор йыясаҡ, Бишенсегә үтер Ҡоролтай. Кәңәш-төңәш итер мәл...

Тотош уҡырға 1 566