Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Йәм, ғәм биреп ауылға
“Бер туған булып бөткәнбеҙ”

Яңыраҡ бер туйҙа һыу юлы башлауға тамаша ҡылырға насип булды. Ағиҙел ярында кейәү менән кәләште, ҡунаҡтарҙы сәскәләр, төҫлө таҫмалар менән биҙәлгән әүеҫлек янында күҙҙең яуын алырлыҡ сағыу милли кейемдәге бер төркөм ағинәй йыр, таҡмаҡ менән ҡаршы алды. Артабан улар яңы ғаилә ҡорған йәштәргә нәсихәттәр, кәңәштәр яуҙырҙы, килен яурынына яулыҡтар һалды, йылғанан биҙрәләргә һыу тулғанда изге теләктәр яңғыратты.

Бөрйән районының Байназар ауылындағы “Ҡурыуҙы” халыҡ фольклор ансамбле, шулай итеп, халҡыбыҙҙың милли йолаларын һәм ғөрөф-ғәҙәттәрен тергеҙеү өҫтөндә ентекле эш алып бара. Бынан тыш, ул район, республика кимәлендәге төрлө мәҙәни сараларҙа ҡатнаша, ауыл ҡатын-ҡыҙҙарын йыйып, уларҙың буш ваҡытын ҡыҙыҡлы һәм файҙалы итеп үткәрә.

— Ансамбль 1986 йылда барлыҡҡа килгән. Әлбиттә, бөгөнгә тиклем унда ҡатнашыусылар һаны арта килде. Һуңғы биш йыл эсендә ҙур ғына үҙгәрештәр, алға китеш булды, яңылыҡтар индерелде. Бар эшмәкәрлек үҙ инициативабыҙ менән башҡарылып килә, кейемдәрҙе лә үҙебеҙ тектерәбеҙ. Үҙ сценарисыбыҙ бар – Фәнүзә Ишбаева, башҡорт халыҡ йолаларына таянып, беҙгә сығыш яһау өсөн сценарий яҙып ҡына ҡалмай, үҙе лә һәр сараның уртаһында ҡайнай. 65 йәшлек булыуына ҡарамаҫтан, өҙә баҫып бейеп тә ебәрә. Халҡыбыҙҙың йолаларын һәм ғөрөф-ғәҙәттәрен тергеҙгәндә, уның хеҙмәт емеше ҙур – сығыштарыбыҙ өсөн йыр, таҡмаҡ һүҙҙәрен ижад итә, – ти ансамбль етәксеһе, Байназар ауыл мәҙәниәт йортоноң художество етәксеһе Тәғзимә Сәғитова.

2015 йылда “Ҡурыуҙы”ға “халыҡ фольклор ансамбле” тигән абруйлы исем бирелә. Ансамблдең ҡаҙаныштары байтаҡ: Учалы районында “Етегән йондоҙ” фольклор бәйгеһендә еңеү яулайҙар, быйыл “Байыҡ” телевизион бейеү бәйгеһенең икенсе турына үтәләр. Йәғни ансамбль ағзалары төрлө яҡтан килгән: йырлайҙар ҙа, бейейҙәр ҙә.

Бының менән генә сикләнмәй уларҙың һәләте. Мәҙәни сараларҙа сығыш яһамай торған көндәрҙә барыһы ла, “Өй йылыһы” ҡыҙыҡһыныусылар клубына йыйылып, ҡул эштәренә тотона. Таңһылыу Нурғәлина бисер менән оҫта сигә, Нәйлә Мәсәғүтованың түшелдеректәре иҫ киткес, Әлфирә Сөләймәнова ҡорама ҡорай, уларҙан хатта тулы бер панно тегеп ҡуя.

— Һирәк осраған йолаларҙы, ғөрөф-ғәҙәттәрҙе мөмкин тиклем күберәк табып, халыҡҡа сығарырға тырышабыҙ, – ти Тәғзимә Сәғитова, – шулар араһынан, мәҫәлән, тапалмаған “Тары урыу” йолаһы. Һуғыш йылдарындағы аслыҡ ваҡытында ауыл халҡы тары сәсә. Күберәк ҡатын-ҡыҙҙарҙан торған колхоз эшселәренә эш хаҡын да бер услыҡ тары ярмаһы менән бирәләр. Быларҙың барыһын да сәхнәләштереп, тамашасыға тәҡдим иттек, Стәрлетамаҡта үткән “Ашҡаҙар таңдары” республика башҡорт фольклоры байрамында ошо тамаша менән сығыш яһаныҡ.

“Эй урабыҙ урабыҙҙы,
Аҙым һайын бер көлтә.
Уңғандарҙың ҡулдарында
Ураҡтары “йылт” итә”.
Был йола күренешендә ошолай тип йырланһа, шулай уҡ үҙенсәлеклелеге менән иғтибарҙы үҙенә тартҡан “Бал инселәү” йолаһында:
“Самауыр сәйе тәмле була,
Эсһәң йүкә бал менән.
Эшең яйлы, ашың татлы
Әхирәттәрең менән”,
— тиелә.
“Өлөш ашы” йолаһы ҡаҙҙы өлөшләп, һәр өлөшөн төрлө кешегә айырым теләктәр әйтеп бүлеп бирелеүе менән ҡыҙыҡлы. Муйыны – ҡатынға (ир – баш, ҡатын – муйын), ҡанаты – өйҙән тиҙҙән осоп сығып китәсәк ҡыҙ балаға, бото ерҙә ныҡлы баҫып торһон өсөн ир балаға инселәнә.

Башҡорт халыҡ йолаларында, ғөрөф-ғәҙәттәрендә борон-борондан мәжүсилек һыҙаттары күҙәтелеп килә. “Таң һыуына” барыу йолаһында ла бар был күренеш. Һыуҙы рөхсәт менән генә алыу, уны маҡтау, тәңкә, таҫма һалыу был йоланың төп шарттары булып тора.

Ошоларҙың барыһын да сағылдыра сығыштарында “Ҡурыуҙы” халыҡ фольклор ансамбле. Уларҙың киң эшмәкәрлеге сәхнәлә генә сикләнеп ҡалмай, бар ауылға йәм, ғәм тарата. “Бер туғандар булып бөткәнбеҙ”, — ти улар үҙҙәре хаҡында.







Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






"Иҙел башы" менән "Арғымаҡ" осрашһа...

"Иҙел башы" менән "Арғымаҡ" осрашһа... 30.03.2019 // Әҙәбиәт

Белорет районының Абҙаҡ мәктәбендә әҙиптәр менән осрашыуҙар даими үтеп тора....

Тотош уҡырға 1 650

Шәйехзада БАБИЧ Өмөт ҡайнап, ташып күкрәгемдән, Көтәм тиҙҙән аҡ көн тыуғанын...

Шәйехзада БАБИЧ Өмөт ҡайнап, ташып күкрәгемдән, Көтәм тиҙҙән аҡ көн тыуғанын... 29.03.2019 // Әҙәбиәт

28 мартта Башҡортостан Автономияһы көрәшсеһе, азатлыҡ йырсыһы, башҡорт халҡының арҙаҡлы улы, шағир...

Тотош уҡырға 2 022

Беҙ “Пионер”ҙа тәрбиәләндек!

Беҙ “Пионер”ҙа тәрбиәләндек! 29.03.2019 // Әҙәбиәт

Мин бәләкәй саҡта ул журнал “Пионер” тип атала ине. Беҙ уны шул тиклем яратып, көтөп алып уҡыныҡ....

Тотош уҡырға 1 536

Бала саҡ иле баҫмаһы

Бала саҡ иле баҫмаһы 29.03.2019 // Әҙәбиәт

Алыҫ 1929 йылдың мартында Башҡортостан балалары “Керпе” тип аталған йөкмәткеле һәм ҡыҙыҡлы...

Тотош уҡырға 1 748

Тоғролоҡта ғына ул дуҫлыҡ бар, Тик дуҫлыҡта ғына хаҡлыҡ бар

Тоғролоҡта ғына ул дуҫлыҡ бар, Тик дуҫлыҡта ғына хаҡлыҡ бар 27.03.2019 // Әҙәбиәт

Башҡортостан – тиңдәргә-тиң илем, Һиндә һалдыҡ дуҫлыҡ һарайын. Таңдай балҡып һинең килер көнөң,...

Тотош уҡырға 1 568

“Китапты йөкмәткеһе өсөн уҡымайым”
Каникул тылсымға бай булмаҡсы

Каникул тылсымға бай булмаҡсы 23.03.2019 // Әҙәбиәт

Учалыла “Бөйөк тылсымсы – театр” тип исемләнгән балалар китабы аҙналығы башланды....

Тотош уҡырға 1 433

“Башҡортостан – баш йортобоҙ”

“Башҡортостан – баш йортобоҙ” 22.03.2019 // Әҙәбиәт

Зәйнәб Биишева исемендәге Башҡортостан “Китап” нәшриәтендә уҙған түңәрәк өҫтәл ошолай атала....

Тотош уҡырға 1 489

Һин дә флешмобҡа ҡушыл!

Һин дә флешмобҡа ҡушыл! 21.03.2019 // Әҙәбиәт

Бөгөн – Бөтә донъя шиғриәт көнө. Уның тарихы тамырҙары менән 1999 йылға барып тоташа: Францияның...

Тотош уҡырға 1 381

Яҡтыкүлгә яҡтылыҡ өҫтәп

Яҡтыкүлгә яҡтылыҡ өҫтәп 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Әле Әбйәлил районының Яҡтыкүл шифаханаһында бер төркөм яҙыусылар һаулығын нығыта, ял итә. Ошо...

Тотош уҡырға 1 643

Әҙәбиәт һөйөүселәрҙе "Бабич" бергә тупланы

Әҙәбиәт һөйөүселәрҙе "Бабич" бергә тупланы 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Баймаҡ биләмә-ара үҙәк китапханаһында әҙәбиәт һөйөүселәр һәм яҙыусылар араһында йылы күпер һалыуға...

Тотош уҡырға 1 374

Фәнзил САНЪЯРОВ:  "Меңйыллыҡтар ҡайҙа барғанда ла, Уралымда йәшәр шиғриәт!"

Фәнзил САНЪЯРОВ: "Меңйыллыҡтар ҡайҙа барғанда ла, Уралымда йәшәр шиғриәт!" 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Ҡоролтайға әҙерләнәм Башҡорттарым Йәнә ҡор йыясаҡ, Бишенсегә үтер Ҡоролтай. Кәңәш-төңәш итер мәл...

Тотош уҡырға 1 545