Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Кеше эшһеҙ ҙә боҙола ул
Алыпһатарлыҡ түгел, ә етештереү менән шөғөлләнгән бәләкәй эшҡыуарҙар ни өсөн бик артмай? Сөнки ҡатмарлыҡтары бик күп, байтаҡ шарттар менән бәйле. Уларға монополист ойошмалар менән конкуренция тотоуы ла ауыр. Ә йәш эшҡыуарҙың тиҙерәк арыу килем алғыһы килә. Килем урынына юғалтыу ҙа булып ҡуя. Шулай төрлө ҡаршылыҡтарға осрай-осрай, сабырлығы етмәй ташлап ҡуя.

***
Бер йәш танышым юғары сифатлы сеймалдан ғына хәләл тәм-том етештерә башланы. Тәжрибәле таныштары уны алдан уҡ эшеңде ташларға мәжбүр буласаҡһың тип киҫәтте. Шулай ҙа ныҡышып, ысын аҡ май, юғары сифатлы он, башҡа сифатлы ҡушымталар менән, сит илдән алып ҡайтҡан заманса ҡорамалдарҙа бешертә башланы ул тәм-томдо. Тауарын ҡыйбат тип алманылар... Маргарин, пальма майы ҡушып, түбән сортлы ондан бешерергә тотонманы, эшен һатты...

***
Ауылда асылған бер тегеү фирмаһында, әҙ түләйҙәр, тип зарланалар. Эшкә урынлашыусы йыш ҡына хужаның сығымдарын күҙ алдына килтермәй. Шәхси ойошмала (фирмала) эш хаҡы ниҙән килеп сыға? Эшкә яллаусы үҙе кәрәкле сеймал (туҡыма), ҡорамалдар, тегеү өсөн кәрәк-яраҡ һатып ала, бина арендаһын, һалымдар түләй. Транспортҡа, телефонға киткән аҡса ла иҫәпкә алына. Иҫәпкә инмәгән башҡа сығымдар килеп сыға. Унан, тауарҙың үтеүе лә кәрәк, брак тауар булһа, бер кем дә алмай. Ярай ҙа тауарыңа күпләп заказ биреүсе булһа...

***
Ауыл цехында тегелгән әйбер арзан, тимәк, табышты ла күп бирә, тип әйтеп булмайҙыр. Унда ялланған тегенселәр юғары квалификациялы түгел, әлбиттә. Бик сифатлы итеп тегә белһә, ул бит өйҙә заказдар ала.
Ә ауыл халҡына әҙ генә булһа ла килем, эш стажы бара, социаль пакет булырға тейеш. Кеше эшһеҙ йәшәп тә боҙола, ә былай – коллективта. Тора-бара, сығарылған тауарға ихтыяж артһа, ҡатмарлыраҡ әйберҙәр ҙә тегелер, кемдер үҙ эшен дә асыр, бәлки. 8-ҙән 8-гә тиклем түгел, норма һорап алып эшләргә лә булалыр бит? Хужаның үҙе лә был йәһәттән ауыл кешеһенә яраҡлаштырылған эш тәртибе ҡуллана ала.

***
Ҙур эш хаҡы алыр өсөн ойошма, фирма тотҡан хужаның килеме лә ҙур булырға тейеш. Ул бит үҙе бушҡа эшләп йөрөй алмай. Йыш ҡына бәләкәй эшҡыуарлыҡ менән шөғөлләнеүселәр икенсе йүнәлеш тә табырға тырыша, уның ҡулаҡсаһы ла булмай, эшкә һалынған була. Берәй эшҡыуар тураһында, күпме аҡса эшләй, ә аҡсаны ҡыҫып тота, тигән һүҙҙәр ишеткәндә мин шуны күҙ алдына килтерәм.

***
Сит илгә эшкә киткән бер танышым әйтмешләй, бына нисек була икән ул ЭШ – эш хаҡы арыу, әммә хәжәтеңдән башҡа бер минутҡа ла сыға алмайһың, бер минутҡа һуңлау йә иртәрәк китеү мөмкин түгел. Бер кем менән дә һөйләшеп тора алмайһың, эшеңдән башҡаны белмәйһең, нимәнелер дөрөҫ эшләмәнеңме – штраф!

***
Төркиәгә диңгеҙҙә ял итергә бик йыш урыҫ телле немецтар килә. Төрөктәр үҙҙәре лә ул илдә күп йәшәй, хәҙер ике миллиондан ашҡандар инде. Шуға күрә тығыҙ аралашалар. Шундай бер ханым менән һөйләшеп киттек. Балалары юғары белем алғас, Ҡаҙағстандан күсеп киткәндәр. Ҡыҙы конвейер менән эшләгән цехта ғына эш таба алған, дипломдарын иҫәпкә алмағандар. Эш тиҙлеген минут түгел, секунд менән тикшереп торалар, сөнки береһе тотҡарланһа, тотош цех һуңлай башлай. Ғәйеплегә – ҙур штраф, дәүмәле күпме тотҡарланыуға бәйле. Балалар башта мине ҡарғаны, хәҙер инде квалификацияларын раҫлап, һөнәре буйынса эш таптылар, ҡәнәғәттәр, тип һөйләгәйне ул.

***
Балаларҙы йәштән, йәлләп тормай, эшкә ҡушырға кәрәк! Вузда уҡығанда уҡ инде хеҙмәт кенәгәһе алырға тырышырға кәрәк! Өлкән ейәнсәребеҙ ҙә шулай итте, кесеһе, медта икенсе курста уҡығаны, йәй приборҙар буяу менән шөғөлләнде. Ниндәй эш таба ала – барһындар! Подъезд йыуып йөрөһәләр ҙә, эшләһендәр! Аҡсаһы күп булмаһа ла, эшләргә өйрәнә кеше, аҡса еңел килмәгәненә төшөнә! Улыбыҙ студент саҡта төҙөлөштә йөрөнө, үҙебеҙгә өй һалышты.

***
Мин үҙебеҙҙәге пенсияға сыҡҡан байтаҡ ҡына уҡытыусыны башҡортса Википедияға ылыҡтырҙым. Башҡа илдәрҙә викиҙа 80 процент ирҙәр, 20 процент ҡатындар яҙышһа, беҙҙә – тап киреһе. Беҙҙе халыҡ-ара вики-хәрәкәттә башҡорт вики-өләсәйҙәре тип йөрөтәләр. Һәр йәштә лә, һаулығың бар икән, күңел ятҡан шөғөл табып була, йәмғиәт арбаһынан төшөп ҡалмай йәшәргә мөмкин.

***
Аҫта телевизорым шарылдай, кухнямда – радио. Компьютерымдан сүрәләр тыңлайым, шул ыңғай викиға мәҡәләләр яҙып, төркөмөмдәгеләргә яуаптар яҙып ултырам. Хәләлем һаман эшләп йөрөй (шөкөр), ул ҡайтҡансы – яңғыҙмын. Шарылдатам ғына. Тынлыҡта ятып өлгөрөрмөн әле, тимен ҡартыма, ҡайтып аптырап торғанда. Бәхет бит – ғүмер зая уҙмауы, фекерҙәштәр булыуы, яңғыҙ ултырһаң да яңғыҙ булмау!

Рубриканы Гүзәл СИТДЫҠОВА алып бара.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






"Иҙел башы" менән "Арғымаҡ" осрашһа...

"Иҙел башы" менән "Арғымаҡ" осрашһа... 30.03.2019 // Әҙәбиәт

Белорет районының Абҙаҡ мәктәбендә әҙиптәр менән осрашыуҙар даими үтеп тора....

Тотош уҡырға 1 649

Шәйехзада БАБИЧ Өмөт ҡайнап, ташып күкрәгемдән, Көтәм тиҙҙән аҡ көн тыуғанын...

Шәйехзада БАБИЧ Өмөт ҡайнап, ташып күкрәгемдән, Көтәм тиҙҙән аҡ көн тыуғанын... 29.03.2019 // Әҙәбиәт

28 мартта Башҡортостан Автономияһы көрәшсеһе, азатлыҡ йырсыһы, башҡорт халҡының арҙаҡлы улы, шағир...

Тотош уҡырға 2 022

Беҙ “Пионер”ҙа тәрбиәләндек!

Беҙ “Пионер”ҙа тәрбиәләндек! 29.03.2019 // Әҙәбиәт

Мин бәләкәй саҡта ул журнал “Пионер” тип атала ине. Беҙ уны шул тиклем яратып, көтөп алып уҡыныҡ....

Тотош уҡырға 1 535

Бала саҡ иле баҫмаһы

Бала саҡ иле баҫмаһы 29.03.2019 // Әҙәбиәт

Алыҫ 1929 йылдың мартында Башҡортостан балалары “Керпе” тип аталған йөкмәткеле һәм ҡыҙыҡлы...

Тотош уҡырға 1 748

Тоғролоҡта ғына ул дуҫлыҡ бар, Тик дуҫлыҡта ғына хаҡлыҡ бар

Тоғролоҡта ғына ул дуҫлыҡ бар, Тик дуҫлыҡта ғына хаҡлыҡ бар 27.03.2019 // Әҙәбиәт

Башҡортостан – тиңдәргә-тиң илем, Һиндә һалдыҡ дуҫлыҡ һарайын. Таңдай балҡып һинең килер көнөң,...

Тотош уҡырға 1 568

“Китапты йөкмәткеһе өсөн уҡымайым”
Каникул тылсымға бай булмаҡсы

Каникул тылсымға бай булмаҡсы 23.03.2019 // Әҙәбиәт

Учалыла “Бөйөк тылсымсы – театр” тип исемләнгән балалар китабы аҙналығы башланды....

Тотош уҡырға 1 433

“Башҡортостан – баш йортобоҙ”

“Башҡортостан – баш йортобоҙ” 22.03.2019 // Әҙәбиәт

Зәйнәб Биишева исемендәге Башҡортостан “Китап” нәшриәтендә уҙған түңәрәк өҫтәл ошолай атала....

Тотош уҡырға 1 489

Һин дә флешмобҡа ҡушыл!

Һин дә флешмобҡа ҡушыл! 21.03.2019 // Әҙәбиәт

Бөгөн – Бөтә донъя шиғриәт көнө. Уның тарихы тамырҙары менән 1999 йылға барып тоташа: Францияның...

Тотош уҡырға 1 381

Яҡтыкүлгә яҡтылыҡ өҫтәп

Яҡтыкүлгә яҡтылыҡ өҫтәп 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Әле Әбйәлил районының Яҡтыкүл шифаханаһында бер төркөм яҙыусылар һаулығын нығыта, ял итә. Ошо...

Тотош уҡырға 1 643

Әҙәбиәт һөйөүселәрҙе "Бабич" бергә тупланы

Әҙәбиәт һөйөүселәрҙе "Бабич" бергә тупланы 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Баймаҡ биләмә-ара үҙәк китапханаһында әҙәбиәт һөйөүселәр һәм яҙыусылар араһында йылы күпер һалыуға...

Тотош уҡырға 1 374

Фәнзил САНЪЯРОВ:  "Меңйыллыҡтар ҡайҙа барғанда ла, Уралымда йәшәр шиғриәт!"

Фәнзил САНЪЯРОВ: "Меңйыллыҡтар ҡайҙа барғанда ла, Уралымда йәшәр шиғриәт!" 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Ҡоролтайға әҙерләнәм Башҡорттарым Йәнә ҡор йыясаҡ, Бишенсегә үтер Ҡоролтай. Кәңәш-төңәш итер мәл...

Тотош уҡырға 1 545