Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » “Башҡорттар”ҙы өйрәнеү мотлаҡ
“Башҡорттар”ҙы  өйрәнеү мотлаҡ Башҡорт халҡын тотош бер айсберг кеүек күҙ алдына килтерәм. Океан өҫтөндәгеһе, йәғни күренгән өлөшө ул бөгөн сәхнәләрҙә, урамдарҙа һәм башҡа урындарҙа күренгән башҡорт йөҙө булһа, океан аҫтындағыһы – иҫ киткес бай, тәрән мәғәнәле, меңәр йыллыҡ ҡанлы-шаулы ваҡиғаларҙы үҙ эсенә туплаған башҡорт тарихы.


Тарих – һәр саҡ ҡыҙыу бәхәстәр тыуҙырырлыҡ тема. Боронғо замандарҙан алып һәр халыҡ тарихты үҙенсә төҙәтеп ебәрергә әүәҫ булған. Бындай ҡылыҡ, әлбиттә, йәшәйеште ҡырҡа үҙгәртә. Салауат Юлаев ҡуптарған боланан һуң быуат буйы уның исемен балаларға ҡушыуҙы тыялар, Салауат исемле ир-атты, сабыйҙарҙы үлтерәләр, көслө рухлы батырыбыҙҙы кешенең хәтеренән юйырға тырышалар... Әммә бер нигә ҡарамаҫтан, беҙ бөгөн дә был исемде ғорурлыҡ менән телгә алабыҙ. Тарихсылар үткәндәрҙе һаҡлап ҡалыу өсөн көстәренән килгәндең барыһын да эшләй. Ошондай эшмәкәрлектең бер һөҙөмтәһе – “Башҡорттар” исемле ғилми монография.
Был монография асылда оло әһәмиәткә эйә. Ул халҡыбыҙға, ғалимдарға, тотош төркиәт ғилеменә кәрәк. Шуға күрә, ошо хеҙмәттең донъя күреүе айҡанлы, “Башҡортостан” дәүләт концерт залында китап менән таныштырыу тантанаһы уҙғарылды.
“Башҡорттар” китабы өҫтөндә оҙаҡ йылдар буйына эш барҙы. Был хеҙмәтте әле үҙ заманында күренекле этнограф Раил Ғүмәр улы Кузеев башлаған. Бөгөн иһә монография сығарыуға уның уҡыусыһы Елена Сергеевна Данилко ҙур өлөш индерҙе. Шуға күрә яуаплы мөхәррирҙәр булараҡ икеһе лә күрһәтелгән. Ә монография үҙе Мәскәүҙә “Ғилем” нәшриәтендә “Халыҡтар һәм мәҙәниәттәр” серияһында баҫылды.
Әйткәндәй, был серия буйынса 1992 йылдан бирле уңышлы эш алып барыла. Бығаса байтаҡ халыҡтың тарихи китаптарын баҫтырып өлгөргәндәр. “Башҡорттар” монографияһына ҡырҡ дүрт авторҙың эш һөҙөмтәһе индерелгән, тиражы – 3750 дана. Был тираж бығаса сыҡҡан китаптарҙыҡына ҡарағанда икеләтә күберәк. Әлбиттә, бында Башҡортостан Республикаһы етәкселеге, Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы Башҡарма комитеты, Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты, Р. Кузеев исемендәге этнография институты, Миклухо-Маклай исемендәге этнология һәм антропология институты, М. Аҡмулла исемендәге БДПУ менән БДУ-ның һәм башҡа ғилми ойошмаларҙың өлөшө ҙур.
Презентацияла әле телгә алған ғилми үҙәктәрҙән төрлө ғалимдар сығыш яһаны. Мәҫәлән, монографияның яуаплы мөхәррире Елена Данилко башҡорт халҡының рухи байлығына ғашиҡ булыуы хаҡындағы кисерештәре менән уртаҡлашты. География фәндәре докторы Айбулат Псәнчин башҡорт халҡы тарихын өйрәнгәндә төрлө дәүерҙәр хаҡында һүҙ тотто.
Тарих, тел һәм әҙәбиәт институтынан Фирҙәүес Хисамитдинова иһә ҡайһы юҫыҡҡа нығыраҡ баҫым яһағанын һөйләне.
Монография 662 биттән тора. Унда башҡорт халҡының боронғо дәүер тарихынан алып милләтебеҙҙең шөғөл-фиғелдәре, ғөрөф-ғәҙәттәре, йолаларына тиклем тулы мәғлүмәт бирелгән. Яңы китап быға тиклем донъя күргән ғилми эштәрҙән шуныһы менән айырылып тора: бер ҡайҙа ла баҫтырылмаған фотолар һәм антропологик макеттар бирелгән. Был рәсемдәр төрлө ғалимдарҙың, фотографтарҙың, сит ил институттарының архивынан алынған.
Китапта тупланған фундаменталь белемде һәр башҡорт үҙләштерергә тейеш. Үҙ тарихыңды белеү бер ҡасан да яҙыҡ булмаҫ.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






"Иҙел башы" менән "Арғымаҡ" осрашһа...

"Иҙел башы" менән "Арғымаҡ" осрашһа... 30.03.2019 // Әҙәбиәт

Белорет районының Абҙаҡ мәктәбендә әҙиптәр менән осрашыуҙар даими үтеп тора....

Тотош уҡырға 1 651

Шәйехзада БАБИЧ Өмөт ҡайнап, ташып күкрәгемдән, Көтәм тиҙҙән аҡ көн тыуғанын...

Шәйехзада БАБИЧ Өмөт ҡайнап, ташып күкрәгемдән, Көтәм тиҙҙән аҡ көн тыуғанын... 29.03.2019 // Әҙәбиәт

28 мартта Башҡортостан Автономияһы көрәшсеһе, азатлыҡ йырсыһы, башҡорт халҡының арҙаҡлы улы, шағир...

Тотош уҡырға 2 022

Беҙ “Пионер”ҙа тәрбиәләндек!

Беҙ “Пионер”ҙа тәрбиәләндек! 29.03.2019 // Әҙәбиәт

Мин бәләкәй саҡта ул журнал “Пионер” тип атала ине. Беҙ уны шул тиклем яратып, көтөп алып уҡыныҡ....

Тотош уҡырға 1 536

Бала саҡ иле баҫмаһы

Бала саҡ иле баҫмаһы 29.03.2019 // Әҙәбиәт

Алыҫ 1929 йылдың мартында Башҡортостан балалары “Керпе” тип аталған йөкмәткеле һәм ҡыҙыҡлы...

Тотош уҡырға 1 749

Тоғролоҡта ғына ул дуҫлыҡ бар, Тик дуҫлыҡта ғына хаҡлыҡ бар

Тоғролоҡта ғына ул дуҫлыҡ бар, Тик дуҫлыҡта ғына хаҡлыҡ бар 27.03.2019 // Әҙәбиәт

Башҡортостан – тиңдәргә-тиң илем, Һиндә һалдыҡ дуҫлыҡ һарайын. Таңдай балҡып һинең килер көнөң,...

Тотош уҡырға 1 568

“Китапты йөкмәткеһе өсөн уҡымайым”
Каникул тылсымға бай булмаҡсы

Каникул тылсымға бай булмаҡсы 23.03.2019 // Әҙәбиәт

Учалыла “Бөйөк тылсымсы – театр” тип исемләнгән балалар китабы аҙналығы башланды....

Тотош уҡырға 1 433

“Башҡортостан – баш йортобоҙ”

“Башҡортостан – баш йортобоҙ” 22.03.2019 // Әҙәбиәт

Зәйнәб Биишева исемендәге Башҡортостан “Китап” нәшриәтендә уҙған түңәрәк өҫтәл ошолай атала....

Тотош уҡырға 1 489

Һин дә флешмобҡа ҡушыл!

Һин дә флешмобҡа ҡушыл! 21.03.2019 // Әҙәбиәт

Бөгөн – Бөтә донъя шиғриәт көнө. Уның тарихы тамырҙары менән 1999 йылға барып тоташа: Францияның...

Тотош уҡырға 1 382

Яҡтыкүлгә яҡтылыҡ өҫтәп

Яҡтыкүлгә яҡтылыҡ өҫтәп 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Әле Әбйәлил районының Яҡтыкүл шифаханаһында бер төркөм яҙыусылар һаулығын нығыта, ял итә. Ошо...

Тотош уҡырға 1 643

Әҙәбиәт һөйөүселәрҙе "Бабич" бергә тупланы

Әҙәбиәт һөйөүселәрҙе "Бабич" бергә тупланы 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Баймаҡ биләмә-ара үҙәк китапханаһында әҙәбиәт һөйөүселәр һәм яҙыусылар араһында йылы күпер һалыуға...

Тотош уҡырға 1 374

Фәнзил САНЪЯРОВ:  "Меңйыллыҡтар ҡайҙа барғанда ла, Уралымда йәшәр шиғриәт!"

Фәнзил САНЪЯРОВ: "Меңйыллыҡтар ҡайҙа барғанда ла, Уралымда йәшәр шиғриәт!" 20.03.2019 // Әҙәбиәт

Ҡоролтайға әҙерләнәм Башҡорттарым Йәнә ҡор йыясаҡ, Бишенсегә үтер Ҡоролтай. Кәңәш-төңәш итер мәл...

Тотош уҡырға 1 545