Башҡортостандың халыҡ артисы Радик Вәлмөхәмәтовтың ижады йырға ғашиҡ һәр кемдең күңелен әсир итер. Боронғо йырҙарҙы бар нескәлегендә һәм матурлығында оҫта башҡарған йырсыны белмәгән кеше республикала юҡтыр.
Радик Вәлмөхәмәтов күп йылдар “Ихлас” төркөмөн етәкләне. Өлгөр йырсы бөгөн “Сармат” исемле яңы төркөм туплап, ижад юлын дауам итә. Яңы ғына барлыҡҡа килгән коллектив республикабыҙҙың район-ҡалалары буйлап концерт менән сәфәргә сыға, йырҙар яҙҙыра.
Сәнғәт әһеле менән әңгәмәбеҙ – ижад хаҡында.

– Радик ағай, йырсы булыу кү­ңеле­геҙҙә йө­рөткән хыял ине­ме, әллә ниндәйҙер хәл-ва­ҡи­ғалар тап ошо һөнәрҙе һайлауға булышлыҡ иттеме?
– Йырсы булыу – бала саҡ хыялым. Туғандарым, ике туған ағай-апайҙарым бөтәһе лә йырға әүәҫ булды. Өләсәйем халыҡ көйҙәрен талғын ғына һуҙып ултырыр ине. Табындарҙа, ҡунаҡтарҙа апайымдар гел йырлай, бер һабантуй ҙа уларҙан башҡа үтмәй торғайны. Тауыштары шул тиклем моңло улар­ҙың, әгәр ҙә уҡып белем ал­һа­лар, һис шикһеҙ, ҙур сәхнәләрҙе яуларҙар ине.
– Тәүге сығыштарығыҙ тура­һын­да һөйләп китһәгеҙ ине.
– Бала ваҡытта гел кәнфит биреп йырлата торғайнылар (көлә). Ге­лән концерт ҡуйғанды хәтер­лә­йем. Уйынсыҡ автоматты әй­лән­дереп алып гитара итеп йырлағаным да булды. Үҫә төш­кәс, Магнитогорск егеттәренән гитара серҙәрен өйрәнеп алдым. Ошо музыка ҡоралын ҡулға алып сығып китә торғайныҡ дуҫтар менән, артыбыҙҙан бер көтөү ҡыҙ йырлай-йырлай килә. Мәктәп йылдары шулай йыр-моңға, буласаҡ тормош юлымды хәл итерлек ваҡиғаларға бай булды. Шу­лар­ҙың иң мөһиме – Тальян байра­мын­да ҡатнашып, лауреат бу­лы­уым. Тап шунда жюри ағза­ларының: “Тауышың матур, һиңә артабан үҫергә кәрәк. Йырсы бу­лырға тейешһең”, – тип әй­теү­ҙәре этәргес булды. Өфөгә килеп, йөҙ абитуриент араһынан сәнғәт училищеһына уҡырға алынған ун ике кешенең береһе булдым. Дүрт йыл вокал серҙәрен өйрәндем. Студент йылдарында ла төрлө кимәлдәге конкурстарҙа көсөмдө һынап, күп тапҡыр уңышҡа өлгәш­тем.
– Ижад юлығыҙҙы ниндәй мәҙәни усаҡта башланығыҙ?
– Учалы филармонияһының асылып торған сағы ине. Шунда са­ҡыр­ҙылар. Төркөм ойоштороп, ең һыҙға­нып эшкә тотондом. Ошо осорҙа “Яҙғы моңдар”, “Ирән­дек моңда­ры”, “Дуҫлыҡ йыры”, “Татар йыры” кеүек абруйлы профессиональ йыр бәйгеләрендә ҡатна­шып, призлы урындарға лайыҡ булдым. Нефтекама филар­мо­нияһы асыл­ғас, шунда эшкә кү­сер­ҙеләр. Баш­ҡорт төркөмө төҙөү эшенә ең һыҙғанып тотондом. Еңелдән булманы. Бөртөкләп тигәндәй баш­ҡорт музыканттарын һәм йыр­сы­ларын йыйып, фольклор төркөмө барлыҡҡа килде. Был музыкаль коллектив бөгөн дә уңышлы эшләп килә.
2003 йылдан Х. Әхмәтов исе­мен­дәге Башҡорт дәүләт филар­монияһында ижад итәм. Тәүҙә “Йәдкәр” фольклор төркө­мөн­дә Тәнзилә Үҙәнбаева, йәштәрҙән Ру­шан Биктимеров, Венера Рәх­мәтуллиналар менән бик күп концерт ҡуйҙыҡ. Төркөм менән Төр­киәлә уҙғарылған ҙур кимәл­дәге конкурста ҡатнашырға насип булды. Торараҡ “Ихлас” төркөмөн етәкләй башланым. Шамил Хә­мә­ҙинуров, Лилиә һәм Хәлит Фә­ти­ховтар, Рәмил Хажиев, Рә­фи­сә Әсәҙуллина менән янып ижад ит­тек. Һарытау, Ырымбур, Ҡурғанда һәм баш­ҡорттар күпләп йәшәгән башҡа төбәк­тәрҙә халҡыбыҙҙың йыр-моңдарын өләштек.
– Әлеге ваҡытта һеҙ яңы ғына барлыҡҡа килгән “Сармат” төркөмөн етәкләйһегеҙ…
– Эйе. “Ихлас” тарҡалғас, “Сармат” тыу­ҙы. Йәнле тауыш менән сығыш яһар өсөн был төркөмдә бөтә төр музыка ҡоралдары ла бар: саксофон, баян, соло, ритм, бас-гитара. Шуға ла беҙҙең бар йырҙар “тере тауыш” менән генә башҡарыла.
– Репертуарығыҙ үҙенсәлек­ле һәм бай. Йырҙарҙы һай­ла­ған­да нимәгә иғтибар бирә­һе­геҙ?
– Йырҙың мәғәнәле булыуы мө­һим. Ғөмү­мән, репертуарҙа төрлө әҫәр булыр­ға тейеш, тигән ҡағи­ҙәгә таянам. Бер йырың – тыуған ил, икенсеһе мөхәббәт, атай-әсәй тураһында, өсөнсөһө шаян булыуы мотлаҡ. “Башҡортостан” телера­дио­компанияһының фондында төрлө темаға яҙылған йырҙарым урын алған.
– Х. Әхмәтов исемендәге Баш­ҡорт дәүләт филармонияһында ошо көндәрҙә ҡуйылған концертығыҙ тура­һында һөйләһәгеҙ­ ине.
– “Сармат” төркөмө филармония­ла беренсе концертын бирҙе, исем туйы, тип атарға ла була ине был кисәне. Үҙемә килгәндә, күптәр яратып өлгөргән ретро йырҙарым менән тамашасы алдында сығыш яһаным. Шулай уҡ яңылары ла булды.