Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Бөйөк әҫәр – башҡортса
Бөйөк әҫәр – башҡортса Балалар әҙәбиәте ҡытлыҡ кисерә, тиҙәр. Ә бына Әбйәлил районында ғүмер кисергән Айһылыу Йәғәфәрова кескәйҙәр өсөн күп әҫәр ижад итә. Бөтәһе лә яратып уҡыған рус халыҡ яҙыусыһы А. С. Пушкиндың үлем­һеҙ ижадын башҡорт балаларына әсә телендә уҡыу бәхетенә өлгәштерҙе ул. Баш ҡалабыҙҙа үткән Президент шыршы­һында бөйөк Пушкиндың башҡортсаға тәрже­мәләнгән әҫәрҙәрен ҡунаҡҡа килгән уҡыу алдынғыларына бүләк иттеләр. Ул А. Йәғәфәрованың Башҡортостандың Рәсәй­гә ҡушылыуына 450 йыл уңайынан баҫтырылған ижад емеше ине.
Тәржемә өлкәһендә Айһылыу апай уңышлы эшләй. Башҡортостан Мәғариф министрлығының үтенесе буйынса баҫтырылған “Ҡыҙыл ҡанатлы, алтын суҡышлы ҡошсоҡ” китабы балалар баҡсаһы программаһына ярашлы тәржемә ителгән.
“Йәйғор” тигән ике китабы ла шул рәүешле баҫтырылған. “Кил һин беҙҙең тирмәгә” тәржемә китабы З. Биишева исемендәге “Китап” нәшриәте заказы буйынса әҙерләнде. Унда А. Бартоның 35 шиғыры, К. Чуковскийҙың “Телефон”, “Айболит” шиғырҙары, С. Маршактың “Бесәй өйө”, “Кем таба йөҙөктө?” шиғырҙарының тәржемәһе бирелде.
Ул Рәсәй әҙиптәренән тыш, сит ил яҙыусыларының балалар өсөн яҙылған әҫәрҙәрен дә тәржемәләне. Мәҫәлән, “Золушка”, “Кот в сапогах”.
Яҙыусы, ғөмүмән, балалар баҡса­һында эшләгәнгә күрә, программаға ингән бөтә әҫәрҙәрҙе лә туған телдә яңғыратты. Уңышлы тәржемәсегә Өфө ҡалаһынан В. Капустина, Екатеринбургтан Т. Маташова мөрәжәғәт итеп, уның ярҙамы менән башҡорт телендә китап сығарыуға өлгәшә.
Балалар психологияһын, уларҙың донъяһын А. Йәғәфәрованан да яҡшы аңлаған ижадсы һирәктер. Тиккә генә уның спектаклдәре ярышнамәләрҙә еңеп сыҡмайҙыр. Дүртөйлө районы уҡыусы­лары, уның “Бөҙрәкәй” спектаклен ҡуйып, республикала өсөнсө урынды алды. Район кимәлендә күп мәктәптәр уның әҫәрҙәрен сәхнәләштереп, призлы урындар яуланы. Әбйәлил районының Ташбулат урта мәктәбе “Һинең исемең кем?” әкиәте геройҙарының персонаждарына кейемдәр тегеп һәм уны күрһәтеп, матбуғат конференцияһы үткәрҙе. Йыл да районда ойошторолған “Һаумы, һаумы, әкиәт!” конкурсында шул уҡ мәктәп балалары, “Кемдең күлдәге матурыраҡ?” әҫәрен сәхнәгә сығарып, иң юғары баһа – Гран-при алды, синтезатор менән бүләкләнде.
Халыҡ-ара балалар китабы көнө уңайынан Сибай балалар баҡсаһында ата-әсәләр костюмдар тегеп, “Бөҙрәкәй” исемле спектаклен ҡуйыуы тураһында Башҡортостан юлдаш телевидениеһы бәйән итте. Байым мәктәбе – “Алтын балыҡ”, ә З. Фәйзуллина Сибай ҡала­һының “Сулпан” театрында Пушкиндың драматург Йәғәфәрова тәржемә иткән “Салтан батша” әкиәттәрен сәхнәгә сығарҙы. Шул уҡ ҡалала Ә. Ҡыуатова тәржемәсенең “Теремок” әкиәтен сәхнәләштерҙе. Тимәк, әҫәрҙәр балалар араһында танылыу тапҡан, йәнә уларҙың уҡымлы, оҙон ғүмерле булыуына ишара был.
Башҡортостанда бала туған һәм рус телдәрендә “Әлифба”нан башлап уның шиғырҙарында, әкиәттәрендә, хикәйә­ләрендә, йырҙарында тәрбиәләнә. А. Йәғәфәрованы балаларҙың яратҡан әҙибәһе тиһәм, һис тә хаталанмам, сөнки ул әле лә кескәйҙәр донъяһынан сит­ләшмәй, уймаҡ хикәйәләр, повестар яҙып ҡыуандыра. “Балалар әҙәбиәтендә кире геройҙар булмаҫҡа тейеш, кескәйҙәр уларҙың ыңғай сифаттарын ғына үҙләштерә” тип әйткәнен һәр ижадсы күҙ уңында тоторға тейеш, тип уйлайым.
Балалар уның әҫәрҙәренә мохтаж. Малай-ҡыҙҙарҙың дуҫы, тәрбиәсеһе, кәңәш­сеһе әҙибә А. Йәғәфәрованың китаптары һәр башҡорт ғаиләһендә булырға тейеш, тип иҫәпләйем.


Автор: З. БӘШӘРОВА.


Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Тыныслыҡ, бер-береңә ихтирам тантанаһы

Тыныслыҡ, бер-береңә ихтирам тантанаһы 31.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Башҡорт, татар, тажик, үзбәк, ҡырғыҙ, ҡаҙаҡ, төркмән, азербайжан... Республикабыҙҙа йәшәгән төрлө...

Тотош уҡырға 2 571

50 мең һум кемдә?

50 мең һум кемдә? 31.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

“Урал аръяғы тауышы” йыр-моң конкурсының еңеүсеһе билдәле булды. Ул – 15 йәшлек Сибай ҡыҙы...

Тотош уҡырға 2 571

Ейәнсуралар йәшлеккә алып ҡайтты...

Ейәнсуралар йәшлеккә алып ҡайтты... 30.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Республикабыҙҙа театрҙар фестиваль-марафоны дауам итә. Ошо көндәрҙә штандарт йылайырҙарҙан...

Тотош уҡырға 2 252

Йондоҙ ниңә юғалған?

Йондоҙ ниңә юғалған? 30.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Ҡазандағы Дан аллеяһынан Хәниә Фәрхиҙең хәтер йондоҙо юғалған....

Тотош уҡырға 1 411

"Тамаша-2019": кемдәр еңеүсе?

"Тамаша-2019": кемдәр еңеүсе? 29.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Бөрйән районында Башҡортостандың 100 йыллығына, Театр йылына арналған “Тамаша-2019” фестивале үтте....

Тотош уҡырға 1 232

25 йылдың иң яҡшыһы...

25 йылдың иң яҡшыһы... 29.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Ике йыллыҡ тынлыҡтан һуң Байегет йәнә концерт ҡуймаҡсы....

Тотош уҡырға 1 496

Сәхнә яратһаң, бында кил!

Сәхнә яратһаң, бында кил! 29.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Мәҙәниәт хеҙмәткәрҙәре ошонда сыныға....

Тотош уҡырға 1 295

Сыйырсыҡтар ҡайтып ҡуныр...

Сыйырсыҡтар ҡайтып ҡуныр... 27.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Уҡыусыларҙың яҙғы каникулы булыуға ҡарамаҫтан, Сибай һынлы сәнғәт мәктәбендә оҫталыҡ дәрестәре...

Тотош уҡырға 1 302

Баймаҡтың “Ҡояшлы сәхнә донъяһы”

Баймаҡтың “Ҡояшлы сәхнә донъяһы” 27.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Халыҡ-ара театр көнө уңайынан Баймаҡ үҙәк китапханаһында “Ҡояшлы сәхнә донъяһы” исемле фотокүргәҙмә...

Тотош уҡырға 1 124

Зәйнетдиндең үҙ лейблы буласаҡ

Зәйнетдиндең үҙ лейблы буласаҡ 27.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Йыр-моңға ла, бейеүгә лә берҙәй маһир, ундан ашыу музыка ҡоралында оҫта уйнаған, башҡорт...

Тотош уҡырға 1 233

Ҡурсаҡ театры яңыра

Ҡурсаҡ театры яңыра 27.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Башҡорт дәүләт ҡурсаҡ театры, ниһайәт, капиталь ремонтланасаҡ һәм уға яңы төкәтмә төҙөйәсәктәр....

Тотош уҡырға 1 138

Сәнғәтте яратҡандар

Сәнғәтте яратҡандар 27.03.2019 // Мәҙәниәт һәм cәнғәт

Профессиональ сәнғәткә хеҙмәт итеүселәрҙе берләштергән байрам булараҡ һәр ижади коллектив өсөн...

Тотош уҡырға 1 363