Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Уйындан уймаҡ сыҡмаҫ, тимә
Уйындан уймаҡ сыҡмаҫ, тимә “Яҡшылыҡҡа әйҙә, ярамаған эштәрҙән тый”, – тиелгән изге Ҡөрьәндә. Тимәк, күҙ алдында башҡарылған насар ғәмәлдәрҙе күрмәмешкә һалышып, битараф йөрөһәк, Раббыбыҙҙың асыуына тейеп ҡуйыуыбыҙ ихтимал.

Һуңғы йылдарҙа мәктәптәрҙә хал­ҡы­быҙҙың йолаларына, диненә бөтөн­ләй ҡағылышы булмаған сит-ят уйын­дарҙы үткәрә башланылар. Шу­лар­ҙың береһе – хәҙер инде киң бил­дәлелек яулап өлгөргән “Хэллоуин” маскарады.
Мәғлүм ки, магазиндан үҙебеҙ өсөн ниҙер – кейемме ул, ризыҡмы – һатып алырға булһаҡ, тәүҙә ентекләп тик­ше­рәбеҙ: ҡайҙа сыҡҡан, ҡулланылыу сро­гы үтмәгәнме, составында ниҙәр бар һәм башҡалар. Хатта ябай ғына ойоҡ­то ла әллә нисә ҡат әйләндереп ҡа­райбыҙ. Шулай ҙа, әйтәйек, Ҡы­тай­ҙы­ҡынан байтаҡҡа ҡыйбат булһа ла, Ишембайҙыҡын алырға тыры­шабыҙ, сөнки ул йылдар һынауын үткән, ышанысыбыҙҙы яулаған.
Ләкин, ҡыҙғанысҡа ҡаршы, ситтән ингән, балаларыбыҙҙың күңел торошона һәм тотош халҡыбыҙға зыян килтерерҙәй “ауырыу”ҙарға иғтибар итмәй башланыҡ. Киләсәк быуындың хаҡы ойоҡтан да осһоҙораҡҡа төштө­мө ни? Әҙме башҡорттоң милли спорт төрҙәре, йолалары, уйындары? Ә беҙ балаларыбыҙҙы шайтан итеп кейендереп, бер-береһен баҫтыртабыҙ... Хэл­лоуиндың ҡайҙан килеп сыҡҡанын беләбеҙме һуң? Билдәле булыуынса, уның тамырҙары хатта христиан диненә тиклемге дәүерҙәргә барып тоташа. Версиялары бихисап, шуларҙың береһенә туҡталып үтәйек.
Хэллоуин христиан дине ингәнгә тик­лем хәҙерге Британия, Ирландия һәм төньяҡ Франция ерҙәрендә йә­шә­гән ҡәбиләләр араһында уҙғарылған. Үлем аллаһы Сәүүин рөхсәт итһә, баҡыйлыҡҡа күскәндән һуң ҡәберҙән сығып йөрөп була, тип ышанған улар. Көҙ көндәр һыуынып, ҡараңғы иртә төшә, ер өҫтөндәге тереклек юғала башлағас үтәлгән был йола. Йәнәһе, ошо ваҡытта үлем аллаһы килә. Был төндә друидтар ҡыуыштарҙағы утты һүндереп, уртаға ҙур итеп усаҡ яҡҡан. Улар Сәүүиндең ризалығын алыр өсөн ҡорбан килтергән. Бәғзеләр – аш­лы­ғын, йәшелсә-емешен, икенселәр ма­лын, хатта тере кешеләрҙе ошо усаҡҡа ташлар булған. Сәүүин иһә, йәнәһе, килтерелгән ҡорбандарға туйып, был әҙәм балаларының үлгән туғандарын рәхмәт йөҙөнән ҡәберенән терелтеп сығара. “Байрам”дағы кос­тюмдар ошонан башланғыс алған да инде. Балалар зомби булып кейенә, ҡәберҙән сыҡҡан мәйеттәрҙе кәүҙәлән­дерә... Ер аҫтында оҙаҡ ятып, ныҡ асыҡҡанлыҡ­тан, уларҙы киләһе йылға етерлек итеп һыйларға кәрәк, йәнәһе. Һөҙөм­тә­лә балалар тәмлекәстәр йыйып йөрөй...
Мосолмандар Ураҙа байрамында мәсеткә ғәйет намаҙына бара, Ҡорбан байрамында ҡуй сала; христиандар иһә Раштыуала бутҡа бешерә, йо­мортҡа бүләк итә, сиркәүгә майшәм яндырып ултырта. Ә үлем аллаһының, йәнәһе, мәйеттәрҙе ҡәберҙәренән терелтеп сығарған көнөн билдә­ләгән­дәрҙе кем тип ҡабул итергә тейешбеҙ? “Был “байрам”ды мотлаҡ үткәрергә те­йешһегеҙ!” тип ҡушылғанмы мәк­тәп­тәр­гә? Юҡ. Хэллоуиндан һуң бала яҡ­шыраҡ уҡый башлаймы, спорт яғынан алдынғы булып китәме? Юҡ. Баланың ата-әсәһенә, уҡытыу­сы­лары­на ихтирамы көсәйәме, дине­нә, теле­нә, тыуған еренә һөйөүе артамы? Юҡ. Тимәк, әгәр йәш быуындың үҫешенә бер ниндәй ыңғай йоғонто яһамай, киреһенсә, иҫәрләнергә өйрәтә икән, был сараны ниңә үткәрергә һуң?
Дәүләттең иң көслө ҡоралы – балалар. Уларға бирелгән тәрбиә киләсә­гебеҙгә туранан-тура бәйле. Мәҡәлдә әйтелгәнсә, “Ни сәсһәң, шуны урыр­һың”. Балаларҙы хаҡ юлдан яҙҙыра торған, йәмғиәткә бер ниндәй файҙаһы булмаған шайтан уйындарын тәрәнгә китмәҫ элек туҡтатырға кәрәк. Юғиһә улар, заманында “ҡунаҡҡа килгән” колорадо ҡуңыҙылай, тотош баҡсабыҙға хужалыҡ итеү хоҡуғын даулай башлаясаҡ. Ә үҙ ваҡытында бергәләп күрһәтелгән ҡаршылыҡ, иншаллаһ, ыңғай һөҙөмтә бирмәй ҡалмаҫ.



Автор: Г. ИРХАНОВА.


Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Донъя именлеге ниҙән башлана?

Донъя именлеге ниҙән башлана? 29.03.2019 // Иман

Бер хикмәттә, ололарҙың ғүмерен иғтибар, уларҙың кәңәштәрен тыңлай белеү оҙонайта, тиелгән. Бөгөнгө...

Тотош уҡырға 1 466

Юлға фатиха бирер

Юлға фатиха бирер 29.03.2019 // Иман

Мәсетле районының имам-мөхтәсибе Азамат Вәлиев битараф булмаған замандаштарыбыҙҙан изге эштә ярҙам...

Тотош уҡырға 1 381

Апрелдең изге кистәре

Апрелдең изге кистәре 29.03.2019 // Иман

Быйылғы апрель мосолман календары буйынса рәжәб һәм шәғбанға тура килә. Ә был айҙар, мәғлүм ки, иң...

Тотош уҡырға 1 472

Гүзәл затты хәстәрләмәһәк...

Гүзәл затты хәстәрләмәһәк... 01.03.2019 // Иман

Яҙ башында дәүләт тарафынан ҡабул ителгән иң матур байрамдарҙың береһе – 8 Март. Йәшәйештең нигеҙе,...

Тотош уҡырға 1 274

Ниндәй бүләк бирергә?

Ниндәй бүләк бирергә? 01.03.2019 // Иман

Ир-ат ҡатын-ҡыҙҙы байрамда матур бүләктәр менән һөйөндөрөргә тырыша. Исламда быға ниндәй ҡараш?...

Тотош уҡырға 1 892

Рәжәбтә ни сәсһәң,  Рамаҙанда шуны урырһың

Рәжәбтә ни сәсһәң, Рамаҙанда шуны урырһың 01.03.2019 // Иман

Мосолман календары буйынса 1440 йылдың яртыһы ла үтеп бара. Йома, 8 март, етенсе ай рәжәбтең...

Тотош уҡырға 1 473

“Тупһа”ғыҙ ныҡ булһын

“Тупһа”ғыҙ ныҡ булһын 08.02.2019 // Иман

Тупһа – йорттоң көҙгөһө. Ошоға бәйле хикмәтте иҫкә төшөрәйек....

Тотош уҡырға 1 568

Көнсөллөк нимәгә килтерә?

Көнсөллөк нимәгә килтерә? 08.02.2019 // Иман

Һәр әҙәм балаһы донъяла үҙенең көсө еткәнде эшләй. Ә инде төрлө ихтыяждарҙы ҡәнәғәтләндереү – Аллаһ...

Тотош уҡырға 1 720

Ҡөрьән – оло фән

Ҡөрьән – оло фән 08.02.2019 // Иман

Бөгөн – Рәсәй фәне көнө. Ошо уңайҙан мосолман донъяһында ғилемдең тотҡан урыны хаҡында иҫкә алып...

Тотош уҡырға 1 369

Матур кейенһен, биҙәнһен...

Матур кейенһен, биҙәнһен... 08.02.2019 // Иман

Әл-хәмдү лил-ләһ, мосолман ҡатын-ҡыҙы кейеме йылдан-йыл күркәмләнә, зауыҡлыраҡ, сағыуыраҡ була...

Тотош уҡырға 1 326

Һөнәрле ҡулында ҡот уйнай

Һөнәрле ҡулында ҡот уйнай 08.02.2019 // Иман

Үҙ көстәре менән ике ҡатлы ҙур йорт һалып, уңайлы шарттарҙа алты бала тәрбиәләгән, дини ҡанундарҙы...

Тотош уҡырға 1 333

Иргә ниҙәр тыйыла?

Иргә ниҙәр тыйыла? 01.02.2019 // Иман

Пәйғәмбәребеҙ Мөхәммәт ғәләйһис-сәләм мосолман ирҙәрҙе алтын-көмөш менән мауығып китеүҙән тыйған....

Тотош уҡырға 1 598