Ергә эйелергә йыбанмаһаң...15.08.2018
Ергә эйелергә йыбанмаһаң...Илле дүрт сутый баҡса. Аҙмы был, күпме? Йөҙәр гектар баҫыуҙарҙа эш иткәндәргә бындай ҙурлыҡтағы майҙан үтә бәләкәй күренәлер, бәлки. Йә унан күпме генә файҙа алырға мөмкин, тип уйлауҙары ла ихтимал. Сер түгел: баҡса үҫтереүҙең килеме юҡ, ҡоро бөксәнләп йөрөүең инде, тип ошо сама ерҙе ташлап ҡуйып, ҡара-ғура хужа булған баҡсалар ҙа бихисап.


Ә бына Терәпә ауылында йәшәгән Наталья һәм Владимир Колпаковтар өсөн илле дүрт сутый майҙандағы баҡса – тормош сығанағы. Уларҙы аҡсалы иткән дә, туйындырған да, балаларын аяҡҡа баҫтырырға ярҙам иткән дә ошо бәрәкәтле ер. Бына беҙ уларҙың ихатаһында гөл кеүек донъяларына хайран ҡалып торабыҙ. Ҡыҙыл кирбестән һалынған ҙур йорт, баҡса буйлап һуҙылып киткән иркен һарай, гараж... Билдәле: был тиклем донъяны күтәреү өсөн аҙ сығым талап ителмәй. Нимә генә тимә, ғаиләнең бүтән хеҙмәт урыны юҡ. Педагогия училищеһын тамамлап, Өфөлә биш йыл тәрбиәсе булып эшләгән хужабикәгә лә ауылда үҙ һөнәре буйынса эш табылмаған.
– Бөтәһенә лә ошо баҡсала үҫкән йәшелсә-емеш ярҙам итте, – тип йылмая ихлас һүҙгә әүәҫ Владимир. – Төҙөлөш эшенә бер тапҡыр ҙа кредит алғаныбыҙ булманы.
Хужа беҙҙе баҡсаға алып сыҡты. Полиэтилен япма менән көпләп эшләнгән бер нисә теплица ултыра. Уларҙың берәүһендә ишелеп помидор уңған, икенсеһендә – ҡыяр.
– Ошо йылытылмаған ябай ғына япманан тәүге ҡыяр, помидорҙы июнь башынан октябргә тиклем йыябыҙ, – тине Владимир. Беҙҙең ғәжәпләнеүебеҙгә, хужа серҙәре менән уртаҡлашты.
– Йәшелсәләр ҙә әҙәм кеүек йәнле. Улар менән ихлас мөнәсәбәттә булырға кәрәк. Ел үтәнән-үтә һуғып торорға тейеш түгел, артыҡ ҡайнар ҡояш ҡыҙыуын да яратмайҙар. Тиреҫте йәлләмәҫкә кәрәк. Бөтә нәмәлә сама белеү мөһим, ҡайһы берәүҙәр үҙ белдегенә йәшелсәгә артыҡ һыу һибә. Мәҫәлән, помидор емешләнгәс, һыуҙы кәметәбеҙ.
– Быларҙың бөтәһен ҡайҙан беләһегеҙ? – тип ҡыҙыҡһынам, сөнки Владимир ҙа, Наталья ла һөнәре буйынса ауыл хужалығы белгесе түгел.
– Хәҙер махсус китаптар күп, интернетта ла мәғлүмәттәр етерлек.
Баҡсала түтәл-түтәл булып ниндәй генә үҫемлектәр йәйелеп китмәгән: базилик, редиска, петрушка, шпинат, йәшел сельдерей, болгар боросо, кәбеҫтә... Бөтәһе 25 төр йәшелсә, тәмләткес үләндәр.
Һәр хеҙмәт дәрт биреп, көс һалғанда ғына үҙ һөҙөмтәһен бирә. Шаҡтай йылдар баҡсасылыҡ менән шөғөлләнгән Колпаковтар был хәҡиҡәтте яҡшы аңлаған. Улар өсөн миҙгел уңыш йыйыу менән тамамланмай. Йәнә киләһе сәсеүгә әҙерлек башлана. Үҫентеләрҙең орлоғо, сортын барлайҙар. Ғинуар урталарында иһә өлгөр ғаилә йәнә ең һыҙғанып эшкә тотона. Йылытылған теплицала петуния, астра кеүек төрлө гөл орлоҡтары ҡара ергә һалына. Үҫентеләрҙе хужа Өфөгә алып барып, күмәртәләп һатыу үҙәктәренә тапшыра.
– Ә бына йәшелсә үтәме һуң? – тип төпсөнәм.
– Хәҙер халыҡ экологик яҡтан таҙа, үҙебеҙҙә үҫтерелгән аҙыҡтарҙы алырға тырыша. Ресторандар, ашханалар ҙа тап шундай йәшелсәләргә өҫтөнлөк бирә. Шуға был йәһәттән проблема юҡ. Хатта үҙемдең һатып торорға ла ваҡытым юҡ, йыш ҡына күмәртәләп алған эшҡыуарҙарға тапшырам.
Бөтмөр ғаиләлә Алексей, Настя, Владик исемле балалар тәрбиәләнә. Улар ҙа ата-әсәһенә ярҙамлашып, баҡсасылыҡ нескәлектәренә өйрәнеп үҫә. Бынан тыш, ғаилә ишле итеп сусҡа, ҡош-ҡорт аҫрай.
Колпаковтарҙың был шөғөлгә нисек тотоноуҙары менән ҡыҙыҡһынам.
– Бынан ун биш йыл йыл элек сараһыҙҙан башланыҡ, – тип һүҙен дауам итә ғаилә башлығы. – Үҙегеҙ беләһегеҙ, элек нәҫелдән берәйһе туй үткәрһә, мәжлестә ҡатнашҡан һәр кем ҡоҙаларҙы саҡырып, ҡунаҡ күрһәтә ине. Беҙгә лә шундай бурыс килеп тыуғас, ҡапыл-ғара баҙап ҡалдыҡ. Ҡулда аҡса юҡ, малды тотонһаң, артабан нисек йәшәмәк кәрәк. Шул саҡ баҡсабыҙҙа үҫкән йәшел һуғанды һатып ҡарарға булдыҡ. Бер түтәлде баҙарға алып сыҡтыҡ, унан икенсеһен. Үтә бит, әй. Халыҡ таҙа ерҙә үҫкән йәшелсәне ихлас ала. Беҙҙә дәрт уянды. Тимәк, ошолай ҙа аҡса эшләргә мөмкин. Һуған һатып, шул йәйҙә байтаҡ табыш алдыҡ. Ул хатта туйҙан да артып ҡалды.
Тәүге сирҡаныс йәштәргә дәрт һәм сәм бирә. Киләһе йылына улар ҡыш уртаһынан эш башлай. Шул мәл ҡарашыбыҙҙың һарай эргәһендә торған мотоблокка төшөүен күреп, Владимир:
– Район етәкселегенә ҙур рәхмәт, – тине. – Ошо техникаға киткән сығымдың һикһән процентын район ҡапланы.
...Бына көтөү ҡайтты. Бөтә ғаилә ағзалары тағы өҫтәл артына йыйылып, әсәләре әҙерләгән тәмле аш менән һыйланды. Унан барыһы гөрләшеп йәнә баҡсаға сыҡты.
– Киске һалҡында эш ырап ҡала, – тип хәстәрлекле атай балаларын дәртләндерҙе.
– Йыбанмаҫҡа кәрәк, ергә эйелһәң, аҡса үҙе килә, – тип уны йөпләне әсәйҙәре.

Ауырғазы районы.


Вернуться назад