Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Дөрөҫ туҡландырһаң...

Тауыҡтар аҙыҡ төрләмәй, шуға ла бирелгән ашлыҡтан тыш та үҙҙәренә ем таба ала. Ләкин был эште ҡоштарҙың үҙҙәренә генә ҡайтарып ҡалдырмай, өҫтәмә ризыҡ та әҙерләү мөһим. Йомортҡа, ит бик күп файҙалы матдәләрҙән тора. Дөрөҫ туҡландырһаң, йыл әйләнәһенә ҡош-ҡорт та буш ҡалдырмаҫ. Өҫтәмә туҡландырыуға аҡһым, май, углеводтар, витамин һәм минераль матдәләргә бай аҙыҡтар инә.

Аҡһым
Ҡош ите, бигерәк тә йомортҡаһы аҡһымға бай. Әгәр бирелгән ашламала ул тейешле кимәлдә булмай икән, тауыҡтар уны бер ҡайҙан да тапмай. Бигерәк тә ҡыш көндәрендә. Аҡһым үҫемлектән, малдарҙан алынған ризыҡта була. Икенсеһендә бигерәк тә файҙалыраҡ, сөнки уларҙа күпләп аминокислоталар барлыҡҡа килә. Ундай аҙыҡтарға барлыҡ һөт ризыҡтары инә. Балыҡ сәнәғәте, ит комбинаттары ҡалдыҡтары ла ифрат күп аҡһым тәшкил итә. Үҫемлектән алынған аҡһымлы аҙыҡтарҙан көнбағыш, соя, борсаҡ һәм башҡа ҡуҙаҡлылар ҡалдыҡтарын бирергә мөмкин.

Майҙар
Улар ҡош тәненең йылылығын тәьмин итә, шуға ла калориялы ашты ҡыш күберәк бирергә кәрәк. Бынан тыш, йомортҡа һалыуҙа, себештәрҙең үҫеүендә, иттең тәмен яҡшыртыуҙа майһыҙ булмай. Аҙыҡтарҙан кукуруз менән һоло алмаштырғыһыҙ.

Углевод
Башлыса крахмал, шәкәр күп булған аҙыҡтар инә. Углеводтар организмдың эске ағзаларының, мускул системаһының эшләүенә булышлыҡ итә, энергия сығанағы булып тора. Углеводтарға бигерәк тә сөгөлдөр, кишер, картуф, ҡабаҡ бай. Шул уҡ ваҡытта был аҙыҡтарҙы күпләп биреү ҡоштарҙы һимертеүе мөмкин. Ит өсөн тотолғандарға ярап ҡалһа ла, йомортҡа һалғандары өсөн артығы кәрәкмәй.

Минералдар
Минераль матдәләр аҙыҡтың төп өлөшөн тәшкил итә. Улар етешмәгән хәлдә ҡош тәнендә үҙгәрештәр барлыҡҡа килә, ауырыуҙарға тиҙ бирешә. Әгәр ҙә ул иркендә йөрөһә, башлыса минералдарҙы ерҙән таба.

Организмы нимә талап итә, шуны ашай. Әгәр ҙә ситлектә, бикле һарайҙа тотолһа, кәм тигәндә кальций, фосфор, калий менән тәьмин итергә кәрәк. Кальций (Са) — ҡоштарҙың һөйәгенә, йомортҡаның ҡабығына мөһим булған матдә. Ул һөйәк ононда, аҡбурҙа, ағас көлөндә, йомортҡа ҡабығында, ҡабырсаҡтарҙа була. Ҡушымта рәүешендә иҙмәгә өҫтәргә кәрәк.

Фосфор (Р) шулай уҡ ҡоштарҙың һөйәген нығытырға, үҫешенә кәрәк. Бынан тыш, ул организмдың башҡа матдәләрен һеңдереүгә булышлыҡ итә. Фосфор һөйәк ононда күпләп була. Шулай уҡ монокальцийфосфат, дикальцийлы фосфат, фосфорин һымаҡ матдәләр һатыла.
Натрий (Nа) матдәләр алмашыныуына булышлыҡ итә. Төп сығанағы — аш тоҙо, ләкин уны күпләп бирергә ярамай. Шуға ла тоҙҙо көнөнә ҡош башына бер грамм иҫәбенән һалалар.

Витаминдар
Был һүҙ vita тигәндән, беҙҙеңсә “ғүмер”ҙән алынған, йәғни ғүмер биреүсе матдәләр. Аҙыҡта һиҙелерлек тә булмайҙар, ләкин уларһыҙ ҙа мөмкин түгел. А, В, Д витаминдары етешмәһә, ҡошта авитаминоз ауырыуы башлана: үҫеше тотҡарлана, рахит башлана, инфекцияға тиҙ бирешә, тиҙ һалҡын тейә.

А витаминын “үҫеш витамины” тип йөрөтәләр. Ул аҙ булһа, ҡоштоң үҫеше тотҡарлана. А витаминына ҡуҙаҡлы культураларҙың япраҡтары, һабаҡтары, кәбеҫтә, кишер, кукуруз, ҡабаҡ, кесерткән, бәпембә бай.

Д витамины организмға башҡа минераль матдәләрҙең таралыуына, һеңеүенә булышлыҡ итә. Етешмәһә, рахит (һөйәктәрҙең ҡыйшайыуы, үҫешмәүе) барлыҡҡа килә. Уның төп сығанағы — балыҡ майы, ҡоро сүпрә (дрожжи). Ҡышын балыҡ майын иҙмәгә тәүлегенә ҡош башына 1,5 грамм иҫәбенән һалалар. Йәйен иркендә йөрөгән тауыҡтар витаминды ҡояш нурында үҫкән үҫемлектәрҙән ала.

В витамины етешмәһә, фалиж һуғыу осрағы барлыҡҡа килә, йомортҡаһынан себештәр сыҡмай. Витамин сүпрәлә, һөт ризыҡтарында, балыҡ ононда, шыттырылған бойҙай, һоло, арпала күп була. Шулай уҡ ҡышын силос биреү ҙә файҙалы.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Ауыл ҡатынының тормошон ауырлаштыралар

Ауыл ҡатынының тормошон ауырлаштыралар 27.03.2019 // Ауыл хужалығы

Ауыл ерендә эшләгән ҡатын-ҡыҙҙы бигүк күңелле булмаған үҙгәрештәр көтә. Рәсәйҙең Хеҙмәт һәм социаль...

Тотош уҡырға 1 448

Илдар ирландтарҙы нимәгә өйрәтер?

Илдар ирландтарҙы нимәгә өйрәтер? 26.03.2019 // Ауыл хужалығы

Мәләүез районынан Илдар Ишәкәев Ирландияға юлға сыҡты....

Тотош уҡырға 960

Ҡыш бауыры  оҙон түгел

Ҡыш бауыры оҙон түгел 26.03.2019 // Ауыл хужалығы

Арбаңды — ҡыш, санаңды йәй әҙерлә....

Тотош уҡырға 1 290

Ауылды улар йәшәтә

Ауылды улар йәшәтә 26.03.2019 // Ауыл хужалығы

Грант аҡсаһына — һөтсөлөк фермаһы....

Тотош уҡырға 1 436

Хәҙер Ахунға барырға мөмкин

Хәҙер Ахунға барырға мөмкин 23.03.2019 // Ауыл хужалығы

Учалы районында быға тиклем махсус мал һуйыу урындары икәү генә ине – ҡалала һәм Озерный...

Тотош уҡырға 981

Һөт сертификация үтәсәк

Һөт сертификация үтәсәк 22.03.2019 // Ауыл хужалығы

Рәсәй Ауыл хужалығы министрлығынан хәбәр итеүҙәренсә, быйыл майҙа әҙер һөт продукцияһын “Меркурий”...

Тотош уҡырға 986

Ауыл хужалығы предприятиеларын көтәләр

Ауыл хужалығы предприятиеларын көтәләр 19.03.2019 // Ауыл хужалығы

Шишмә районында ауыл хужалығы йүнәлешендәге индустрия паркы барлыҡҡа киләсәк....

Тотош уҡырға 953

“Ленин”дарға эйәрергә була

“Ленин”дарға эйәрергә була 19.03.2019 // Ауыл хужалығы

Стәрлебаш районының Ленин исемендәге ауыл хужалығында мал ҡышлатыу уңышлы ойошторолған....

Тотош уҡырға 1 030

Сифатлы орлоҡһоҙ алға китеш юҡ

Сифатлы орлоҡһоҙ алға китеш юҡ 19.03.2019 // Ауыл хужалығы

Был һүҙҙәрҙең дөрөҫлөгөн ерҙе яратҡан һәр кем яҡшы аңлай. Әлбиттә, һауа шарттарының нисек килеүе,...

Тотош уҡырға 945

“Ҡалмыҡ” тоҡомлолар даланы үҙ иткән

“Ҡалмыҡ” тоҡомлолар даланы үҙ иткән 19.03.2019 // Ауыл хужалығы

Хәйбулла районы Өфө ауылынан Марат Булатов – районда малсылыҡ тармағында уңышлы эшләгән...

Тотош уҡырға 1 015

Ауыл ерендә эшләгәндәр өҫтәмә алды

Ауыл ерендә эшләгәндәр өҫтәмә алды 18.03.2019 // Ауыл хужалығы

1 ғинуарҙан ауыл ерендә малсылыҡта, үҫемлекселектә, балыҡсылыҡта 30 йыл эшләгән пенсионерҙарға...

Тотош уҡырға 1 199

Ҡолоштан мал алмай тор...

Ҡолоштан мал алмай тор... 18.03.2019 // Ауыл хужалығы

Учалы районының Ураҙ ауыл биләмәһенә ҡараған Ҡолош ауылында ғәҙәттән тыш хәл теркәлгән....

Тотош уҡырға 989