Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Әйҙә, йырла башҡортса!
Әйҙә, йырла башҡортса!Улар тәүге сығыштарынан уҡ тамашасы иғтибарын йәлеп итте. 2014 йылда “Россия” концерт залында төрки халыҡтарының Науруз байрамында Башҡортостан исеменән сәхнәгә сыҡҡанда, тыңлаусылар араһында башҡорттар, әлбиттә, һирәк булғандыр. Әммә социаль селтәрҙәрҙә бер һөйләм ел тиҙлеге менән йүгерҙе: “Ниндәй моң был?” Солисткалары ла бит әле башҡорт ҡыҙы түгел, ә телде үҙаллы өйрәнгән Елена Созыкина...
Башҡортостанда үткән “Turkvision-2014” конкурсының һайлап алыу турында I урынды яулап, тап “Заман” этно-төркөмөнә Башҡортостан байрағын күтәреп халыҡ-ара телевизион конкурста сығыш яһау бәхете тейҙе. Унда һынатманылар – III урынға сыҡтылар.
Радмир Мөфтәхин ойошторған халыҡ йырҙарын заманса яңғыратҡан, бөгөнгө тамашасы күңеленә боронғо ауаздарҙы һалырға ынтылған был төркөм Италияла үткән “Suns Europe-2015” халыҡ-ара конкурсында II урынды яулап, даими эшмәкәрлегенең һөҙөмтәле икәнен тағы ла бер тапҡыр раҫланы. Юҡҡа ғына уларҙы Рәсәйҙең халыҡ артисы Ренат Ибраһимовтың “Матурлыҡ алиһәләренә” тип аталған концертында, Бөйөк Еңеүҙең 70 йыллығы уңайынан ойошторолған Рәсәй Армияһы театрында Рәсәй эстрада йондоҙҙары менән бергә сығыш яһарға саҡырмайҙар, сөнки уларҙың сәхнәлә үҙ йөҙө барлыҡҡа килде.
“World Music” жанрында сығыш яһаған “Заман” һуңғы арала йәнә бер яңылыҡ индереп, социаль селтәрҙәргә көн дә башҡорт эстрадаһынан бер йырҙы элә башланы. Заманса эшкәртелгән башҡорт йырҙарын бөгөнгө тамашасы бик ҡыҙыҡһынып, шул уҡ ваҡытта ғәжәпләнеп тә ҡабул итһә, башҡорт эстрадаһының гитара моңо оҙатыуында яңыса яңғырашы шулай уҡ иғтибарҙан ситтә ҡалманы. Бигерәк тә йәштәр “лайыҡ”тарын йәлләмәне. Фольклор менән заман ауазының синтезы – ул үҙенә күрә бөгөнгө замандың тауышы, замандаштың күңел торошоноң сағылышы кеүек тойолдо миңә.
Әйҙә, йырла башҡортса! Хәйер, әйҙәгеҙ, Елена Созыкинаның үҙенә бер нисә һорау менән мөрәжәғәт итәйек. Бөгөн “Бәйләнештә” социаль селтәре аша әңгәмәләшәбеҙ.
– Сәләм, Елена. Башҡорт ҡыҙы булыуы нисек?
– Һаумыһығыҙ (башҡортса яуаплай – авт.) Минең шәжәрәм бик үҙенсәлекле һәм унда бик күп ҡан буталған. Быуынымдағы һәр милләтте, һәр халыҡты ихтирам итәм, шуға үҙемде донъя кешеһе тип таныйым. Хатта кемделер айырып ҡарауы ла ауыр булыр ине. Башҡорт мәҙәниәте менән бынан биш йыл самаһы элек таныштым һәм шунда уҡ үҙ итеп туғанлаштым. Башҡорт халҡының тарихын, республика тураһындағы элекке мәғлүмәттәрҙе өйрәнеү бик ҡыҙыҡлы миңә. Дуҫтарым араһында башҡорттар бик күп – улар асыҡ күңелле, бик үҙенсәлекле, белемле, йомарт, башҡаларға лайыҡлы өлгө булыр кешеләр. Улар мине ҙур ихласлыҡ менән үҙҙәренең мәҙәниәте, теле менән таныштыра.
– Башҡорт телен өйрәнеү нисек бара?
– Башланғыс белемде лингвистик гимназияла алдым. Сит телдәрҙе (инглиз, немец) өйрәнеүгә ынтылыш миндә бала саҡтан булды. Башҡорт теленә сумыу ҙа тәрән ҡыҙыҡһыныу уята. Грамматика яғынан ҡарағанда, башҡа телдәрҙәге кеүек үк, башҡорттоҡонда ла ҡағиҙәләр, иҫкәрмәләр бар. Уларҙы бары тик өйрәнергә һәм белергә кәрәк. Ә бына фонетикаға килгәндә, бында үҙенсәлекле күренештәр бар. Мәҫәлән, “ҫ”, “ҙ”, “һ”, “ң”, “ә” һәм “ө” өндәре инглиз телендә лә бар, шуға күрә өйрәнеүе әллә ни ҡыйынлыҡ тыуҙырманы. Ә бына “ҡ”, “ғ”, “ү” һәм “ы” өндәре – минең өсөн яңылыҡ. Йырҙар өйрәнгәндә был хәрефтәрҙе әйтер өсөн ҙур эш башҡарам.
– Аудитория нисек ҡабул итә сығышығыҙҙы?
– Башҡорт тамашасыһы алдындағы тәүге сығышым төрлө фекерҙәр уятты, социаль селтәрҙәрҙә үҙенсәлекле яҙмалар теркәлде. Ҡайһы берәүҙәр минең эҙләнеү­сән затымды, тауышымды, йырҙарҙы башҡарыу һәләтемде маҡтаны. Икенселәр башҡорт төркөмөндә урыҫ ҡыҙы йырлауын өнәмәне, акцент менән “ҫ” өнөн әйтеүемде ҡабул итмәне. Нисек кенә булмаһын, мин тәнҡиткә тыныс ҡарайым, эмоцияға бирелмәйем, кәрәкле, фәһемле һүҙҙәрҙе артабанғы эшемә кәңәш тип ҡарайым. Шөғөлөм бик ныҡ оҡшай, дөрөҫ юлда барыуымды тоям.
– Ирең, төркөмдө ойоштороусы Радмир Мөфтәхин – башҡорт, кейәүгә сыҡҡансы башҡорттар тураһында нимәләр белә инең?
– Дөрөҫөн әйткәндә, ғаилә ҡорғанға тиклем башҡорттар хаҡында башҡа төркиҙәр тураһында ни беләм, шулай ғына хәбәрҙар инем. Аралашҡан кешеләрем дә булманы тиерлек, минең мәғлүмәт яланында был халыҡ тураһында хәбәрҙәр бик һирәк ишетелде. Быны, бәлки, шуның менән дә аңлатып булалыр: Мәскәүгә килеп урынлашҡанға тиклем Удмуртияла тыуғанмын һәм шунда йәшәнем. Күрше төбәк булһа ла, күрәһең, мәғлүмәт аҙ булған.
– Башҡорт йырҙарын башҡарғандан һуң кисергән тойғоларың?
– Башҡорт музыкаһы фольклоры минең өсөн боронғо йыр жанрын асты – оҙон көй. Хайран ҡалдым мин был йырҙарға. Миңә ҡалһа, һуҙып йырланған оҙон көйҙәрҙә Башҡортостандың бөтә хозурлығы сағыла. Был вокаль жанры һис тә ябайҙарҙан түгел. Әле мелизмдарҙы өйрәнәм, кантилена буйынса дәрестәр алам. Дөрөҫ тын ала белергә лә кәрәк башҡорт йырын башҡарыу өсөн.
– Башҡорт йырсыларынан кемдәр­ҙең тауышы, башҡарыу оҫталығы һиңә үҙ?
– Яңыраҡ үҙем өсөн Совет осоронда ижад иткән композиторҙарҙы, уларҙың йырҙарын астым. Салауат Низамет­диновтың көйҙәрен, Радик Гәрәевтең моңон оҡшаттым. “Каруанһарай”, “Дәрүиш-хан” төркөмдәре, Сәғиҙулла Баййегеттең һуңғы осорҙағы композициялары бик ҡыҙыҡлы тойолдо. Уларҙы тыңлағандан һуң, беҙҙең төркөм ул йырсыларҙың әҫәрҙәрен үҙенсә эшкәртеп, башҡарып, тыңлаусылар хөкөмөнә сығарҙы. Бөгөн уларҙы, “мэш-ап”тарҙы “Youtube”, “Фейсбук”, “Бәйләнештә” селтәрҙәрендә тыңларға, ҡарарға була.




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Радик Юлъякшин да килә

Радик Юлъякшин да килә 05.02.2019 // Анонстар

6 февралдә Башҡортостандың халыҡ артисы Әхәт Мортазиндың Хәтер кисәһе үтә....

Тотош уҡырға 997

Ғабдрахман Ҡадировтың мотоциклын күрергә килегеҙ

Ғабдрахман Ҡадировтың мотоциклын күрергә килегеҙ 09.01.2019 // Анонстар

29 ғинуарҙа Башҡорт дәүләт филармонияһында “Башҡортостандың 100 исеме” проекты сиктәрендә “Тәүге...

Тотош уҡырға 1 117

Рок тере. Мәннән дә тере

Рок тере. Мәннән дә тере 14.12.2018 // Анонстар

Башҡорт рок-музыка яратыусылары йәнә Өфөлә “Урал батыр” республика фестивалендә йыйыласаҡ. Икенсе...

Тотош уҡырға 1 060

Телевидениела – “Тракторсы мөхәббәте”

Телевидениела – “Тракторсы мөхәббәте” 26.10.2018 // Анонстар

Башҡортостан юлдаш телеканалы “Тракторсы мөхәббәте” тигән ҡаҙаҡ киносериалын күрһәтә....

Тотош уҡырға 1 173

Аҙанлы таң – көнгә ҡеүәт

Аҙанлы таң – көнгә ҡеүәт 22.08.2018 // Йәмғиәт / Анонстар

Байрамса кейенгән, йөҙҙәрендә нур балҡыған, ҡараштарынан изгелек бөркөлгән ҡәрҙәштәребеҙ иртә менән...

Тотош уҡырға 1 162

Иҫке Күлдә – яңы үҙәк

Иҫке Күлдә – яңы үҙәк 21.08.2018 // Социаль мәсьәлә / Анонстар

Нуриман районының Иҫке Күл ауылында “Башҡортостандың 100 йыллығына – 100 объект” программаһына...

Тотош уҡырға 1 237

Нуриман районының Иҫкекүл ауылында яңы социаль-мәҙәни үҙәк асылды

Нуриман районының Иҫкекүл ауылында яңы социаль-мәҙәни үҙәк асылды 17.08.2018 // Йәмғиәт / Анонстар

Нуриман районының Иҫкекүл ауылында социаль-мәҙәни үҙәк асылды. Тантанала республика Башлығы...

Тотош уҡырға 1 303

Башҡорт сәйен эсеп ҡарағыҙ!

Башҡорт сәйен эсеп ҡарағыҙ! 16.08.2018 // Иҡтисад / Анонстар

Боланут (иван-чай) хаҡында күптәрҙең ишеткәне бар. Интернет селтәрендә лә был шифалы эсемлектең...

Тотош уҡырға 1 301

Ергә эйелергә йыбанмаһаң...

Ергә эйелергә йыбанмаһаң... 15.08.2018 // Эшҡыуар / Анонстар

Илле дүрт сутый баҡса. Аҙмы был, күпме? Йөҙәр гектар баҫыуҙарҙа эш иткәндәргә бындай ҙурлыҡтағы...

Тотош уҡырға 1 344

Төбәк бәҫе – мәғарифтың көсөндә

Төбәк бәҫе – мәғарифтың көсөндә 14.08.2018 // Социаль мәсьәлә / Анонстар

Баш ҡалабыҙ Өфөлә сираттағы Мәғариф буйынса республика кәңәшмәһе үтте. Уның эшендә 600-ҙән ашыу...

Тотош уҡырға 1 214

Эштең ауырлығын һиҙмәйҙәр

Эштең ауырлығын һиҙмәйҙәр 10.08.2018 // Иҡтисад / Анонстар

Байрам алдынан төҙөлөш тармағы хеҙмәткәрҙәре Башҡортостан Республикаһы Башлығы Рөстәм Хәмитовтың...

Тотош уҡырға 1 257

Күрһәтерлек өлгө бар

Күрһәтерлек өлгө бар 08.08.2018 // Иҡтисад / Анонстар

Республика Башлығы Рөстәм Хәмитов Бүздәк районына эш сәфәре барышында ураҡ барышы менән танышты,...

Тотош уҡырға 1 182