Вконтакте facebook Вконтакте Вконтакте
Гәзитте ойоштороусылар:
Башҡортостан Республикаһы
Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай,
Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте
» » Мосолман ҡатын-ҡыҙ ойошмаларының әһәмиәте
ХХ быуат башы Рәсәй яҙмышында ҡырҡа боролош яһаған тарихи ваҡиғаларға — революцияларға, һуғыштарға — бай булған ҡатмарлы осор. Илде ялмап алған тетрәнеүҙәр, бер яҡтан, һанһыҙ кеше ҡорбандарына, илдең иҡтисадына ҙур матди зыян килтерһә, икенсе яҡтан, халыҡтың социаль әүҙемлеген арттырыуға, төрлө ойошмаларҙың, милли хәрәкәттәрҙең барлыҡҡа килеүенә булышлыҡ итә.


Ҡатын-ҡыҙ ойошмаларының артыуы ла ошо шарттарҙа ба­ра. Демократик реформалар көсһөҙ затты ла йәмәғәт эш­тә­рендә әүҙемләшеүгә этәрә. ХХ быуаттың башында Баш­ҡорт­остан тарихында тәүге ҡа­тын-ҡыҙ ойошмалары бар­лыҡ­ҡа килә. Үткән быуаттың башынан 1917 йылға тиклем асылған ошондай ойошмаларҙың һаны 70-кә етә. 1907 йылдан Өфөлә эшләй башлаған “Мосолман ҡатын-ҡыҙ ойошмаһы” (“Мусульманское дамское общест­во”) шуларҙың тәүгеһе була.
“Мосолман ҡатын-ҡыҙ ойош­маһы” 1907 йылдың 12 де­каб­рендә Өфө ҡалаһында бар­лыҡҡа килә. Уға Мәрйәм Солтанова етәкселек итә. Ус­тавта ойошманың маҡсаты – мәҙәни-мәғрифәт, әхлаҡ-тәр­биә эштәре тип күрһәтелә. Бы­ны тормошҡа ашырыу өсөн улар төрлө типтағы ҡыҙҙар мәктәптәре ойошторорға, уҡыу һәм тәрбиә эшен яҡшыртыу өҫтөндә эшләргә, уҡыусыларға һәм уҡытыусыларға матди яр­ҙам күрһәтергә, мосолман ҡа­тын-ҡыҙҙарына мәктәптән тыш ғилми, профессиональ белем биреүҙе хәстәрләргә, китапханалар, уҡыу залдарын, төрлө шөғөлдәргә өйрәткән оҫтаха­налар асырға, халыҡ алдында лекциялар үткәрергә пландар билдәләй. Шулай уҡ дауаханалар, амбулаториялар, ҡыҙҙар өсөн приюттар асыу ҙа маҡсат итеп ҡуйыла.
ХХ быуат башында барлыҡ­ҡа килгән йәмәғәт ойошмалары араһында “Ырымбур мосолман ҡатын-ҡыҙҙар йәмғиәте” (“Орен­бургское мусульманское женское общество”) айырым урынды алып тора.
Ҡатын-ҡыҙҙар ойошмалары ХIХ-ХХ быуат сигендәге ваҡи­ға­ларҙа әүҙем ҡатнаша. Улар, ҡатын-ҡыҙҙарҙың хоҡуҡтарын яҡлау менән бергә, тыныс ваҡытта ла, һуғыш осоронда ла дәүләт, халыҡ өсөн күп файҙалы эштәр башҡара.

Римма СӨЛӘЙМӘНОВА,
тарих фәндәре кандидаты.
(“Киске Өфө”).




Беҙҙе Яндекс Дзен лентаһында уҡығыҙ

В ОдноклассникахВконтакте

Комментарий өҫтәргә






Ҡурсаҡ театрында яңы миҙгел асыла

Ҡурсаҡ театрында яңы миҙгел асыла 24.08.2018 // Аҡмулла / Әҙәбиәт

Ҡурсаҡ театры тамашасыларға бер юлы өс премьера әҙерләне: “Етем төлкө”, “Буратино” камера...

Тотош уҡырға 1 580

Икеһе лә балалар өсөн

Икеһе лә балалар өсөн 24.08.2018 // Социаль мәсьәлә / Аҡмулла

Бөрйән районында “Башҡортостандың 100 йыллығына – 100 объект программаһы”на ярашлы ике...

Тотош уҡырға 1 556

Төмәнәктә туйҙар матур үтә

Төмәнәктә туйҙар матур үтә 24.08.2018 // Аҡмулла

Ҡайһы берәүҙәр “ауыл бөтә” тип ҡайғырғанда, Туймазы районындағы Төмәнәк ауылы халҡы дәртләнеп донъя...

Тотош уҡырға 1 362

Байрамдарҙың бармы ҙурыһы?!.

Байрамдарҙың бармы ҙурыһы?!. 24.08.2018 // Белем һәм тәрбиә / Аҡмулла

Хәҙер календарға күҙ һалыу менән аптырашҡа ҡалаһың, һәр көн – ниндәй ҙә булһа байрам. Ҡайһы бер...

Тотош уҡырға 1 533

Ике аҡҡош

Ике аҡҡош 16.08.2018 // Аҡмулла

Ике йәш йөрәк сәхнәлә табыша. Әхмәт Зәйнуллин менән Мәрхәбә Вәлишинаның уҡытыусы булып эшләй...

Тотош уҡырға 1 551

Урағайҙа, йөҙ йыл элек

Урағайҙа, йөҙ йыл элек 16.08.2018 // Аҡмулла

Рәсәй. Август. Ваҡиғалар....

Тотош уҡырға 1 341

Әҙерлек әүҙем бара

Әҙерлек әүҙем бара 10.08.2018 // Аҡмулла

Балалар яңы уҡыу йылын таҙа, төҙөк, күркәм мәктәптәрҙә ҡаршы алһын өсөн учалылар ҙур тырышлыҡ...

Тотош уҡырға 1 329

“Тантана ла, бер аҙ һағыш та бар...”

“Тантана ла, бер аҙ һағыш та бар...” 10.08.2018 // Аҡмулла

Шиғриәт – бер аҙ абстракт төшөнсә. Шағирҙың ижады, уның йәшәү кредоһы хаҡында телдән һөйләп аңлатыу...

Тотош уҡырға 1 524

Ижад ит һин бала күңелдәрен, Шиғыр итеп яҙ һин яҙмышыңды

Ижад ит һин бала күңелдәрен, Шиғыр итеп яҙ һин яҙмышыңды 10.08.2018 // Аҡмулла

Уның хаҡында ижади фекерләгән, балаларын олимпиадаларға әҙерләгән уҡытыусы булараҡ яҙырғамы, әллә...

Тотош уҡырға 1 923

“Шундай матур мәктәптә уҡырға кәрәк яҡшы!”

“Шундай матур мәктәптә уҡырға кәрәк яҡшы!” 10.08.2018 // Аҡмулла

Өфөнөң Октябрь районына ҡараған Нуғай ҡасабаһында яңы төҙөлгән мәктәп әллә ҡайҙан балҡып, үҙенә...

Тотош уҡырға 1 359

Хеҙмәт кенәгәһендә – бер генә яҙыу

Хеҙмәт кенәгәһендә – бер генә яҙыу 10.08.2018 // Белем һәм тәрбиә / Аҡмулла

Уҡытыусы һөнәре элек-электән маҡтауға лайыҡ. Уның абруйы, бәҫе һәр ваҡыт юғары. Шуға күрә уҡытыусы...

Тотош уҡырға 1 680

“Бишле”гә уҡыһаң – бушлай сәйәхәт

“Бишле”гә уҡыһаң – бушлай сәйәхәт 10.08.2018 // Аҡмулла

“iВолга-2018” Бөтә Рәсәй йәштәр форумына БДУ-ның Стәрлетамаҡ филиалы студенты Роман Баязитов...

Тотош уҡырға 1 307